Nowela „Gloria victis” to dzieło autorstwa Elizy Orzeszkowej, w której przywołane są wydarzenia powstania styczniowego oraz losy jego uczestników. Opowiadanie prowadzone jest z perspektywy ożywionego lasu, który jest jednym z ostatnich świadków tamtych wydarzeń. Orzeszkowa w ten sposób przywołuje pamięć dawnych czasów oraz wspomina osoby, które walczyły w trakcie niepodległościowego zrywu. Jednym z bohaterów jej noweli jest Jagmin – przedstawiciel szlacheckiego, litewskiego narodu, który charakteryzuje się kultywowaniem wieloletniej tradycji patriotycznej. Jagmin jest przyjacielem rodziny Tarłowskich oraz ukochanym Anielki. Gdy wybucha powstanie styczniowe, to właśnie Jagmin wraz z Marysiem Tarłowskim zgłaszają się jako ochotnicy do walk. Trafiają oni do oddziału dowodzonego przez samego Romualda Traugutta, dyktatora powstania. Jagmin ginie w trakcie jednej z bitew, gdy próbuje pomóc rannym kolegom ze swojej dywizji. Zabijają go Rosjanie, przeciwko którym walczy.
Charakterystyka Jagmina
Jagmin to człowiek młody i dobrze zbudowany. Charakteryzują go czarne włosy oraz zarost. Widać, że przywykł do wysiłku fizycznego oraz że jest on doskonałym żołnierzem, który wie, jak powinno się trzymać broń. Po Jagminie widać jego szlacheckie pochodzenie, wyróżnia się wyglądem i postawą. Orzeszkowa porównuje go do greckich herosów, podkreślając jego urodę oraz tężyznę. W jej opisie staje się on żołnierzem doskonałym, takim, którego potrzebuje jego kraj. Nie można się więc dziwić, że szybko został on dowódcą jazdy i radził sobie w tej roli doskonale. Od Jagmina wręcz biła młodość oraz zdrowie.
Jagmin prezentuje jednak nie tylko zewnętrzne piękno, dotyczy ono także jego charakteru, Jest on dozgonnym przyjacielem Marysia Tarłowskiego, wraz z którym uczestniczy w powstaniu. Ich relacja przypomina niemal rycerskie braterstwo, jakie znane było w dawnych czasach. Bohater jest także bardzo przywiązany do swojej ojczyzny. Gdy tylko rozpoczyna się powstanie styczniowe, które ma wyzwolić ją spod władzy zaborców, wraz ze swoim przyjacielem zaciąga się do szeregów powstańczych. Jagmin jest więc patriotą, skłonnym poświęcić swoje życie w sprawie wyzwolenia ojczyzny. Jest ona dla niego najwyższą wartością, przez co skłonny jest poświęcić samego siebie, jeśli ma się to przyczynić do jej wyzwolenia i odzyskania wolności przez jego naród.
Jagmin dotrzymuje także obietnic, jest człowiekiem solidnym i słownym. Gdy Maryś zostaje postrzelony w walce, przyjaciel, zgodnie ze złożoną przysięgą, zanosi go do namiotu medycznego. Potem zaś spełnia swój obowiązek jako dowódca i rusza do obrony rannych żołnierzy, którzy są mordowani przez wroga. Wszystko to świadczy o wyjątkowo silnym i szlachetnym charakterze Jagmina, który nie porzuca swoich bliskich w potrzebie, tylko rusza im na ratunek, gdy tylko oni tego potrzebują. Jest człowiekiem, którego każdy chciałby mieć wśród swoich przyjaciół, można bowiem na nim polegać. Nie ugina się w trudnej sytuacji, tylko wciąż realizuje powierzone mu obowiązki.
Jagmin jest także świetnym dowódcą, człowiekiem, który umie poprowadzić innych do boju, co w połączeniu z jego hartem fizycznym dało mu stanowisko dowódcy jazdy. Jego zalety zostały więc zauważone i wykorzystane przez dowódców powstania styczniowego. Jagmin jest dowódcą uzdolnionym, potrafiącym przewodzić swoimi ludźmi i nie porzuca ich w momencie, w którym sytuacja staje się krytyczna, nawet jeśli jego samego kosztuje to życie. Zostaje ze swoimi żołnierzami do samego końca i staje w ich obronie.
Jagmin jest więc człowiekiem młodym, ale krzepkim i zdolnym do poświęceń. Opisując jego postać, Orzeszkowa nawiązała do dawnych bohaterów i herosów, pięknych i silnych. Jagmin zdaje się być człowiekiem bez wad – jest sprawny, zdolny, wierny i odważny. Dla swojej ojczyzny i jej wolności gotów jest poświęcić wszystko i ostatecznie poświęca życie w obronie niepodległości kraju, w którym dorastał. To doskonały dowódca i wierny przyjaciel, o czym przekonują się szybko osoby, które są mu bliskie, na przykład Maryś i Anielka Tarłowscy.