Charakterystyka porównawcza chrześcijan i pogan w Quo vadis

Autor: Marta Grandke

Powieść Henryka Sienkiewicza pod tytułem „Quo vadis” osadzona jest w czasach antycznego Rzymu podczas rządów Nerona i w momencie pojawienia się w mieście pierwszych osób, które wyznawały chrześcijaństwo. W związku z tym w powieści pojawiają się dwie przeciwstawne sobie grupy, które z powodów różnic światopoglądowych nie potrafią ze sobą współżyć w pokoju w tym samym mieście. Mowa tu oczywiście o poganach i chrześcijanach. Trudno jest znaleźć między nimi łączące ich cechy, zdecydowanie więcej aspektów zdaje się je różnić.

Poganie to grupa dominująca w świecie przedstawionym powieści „Quo vadis”. Są liczniejsi, ich wiara jest na świecie już od wielu lat, a ich przedstawiciel w osobie Nerona dzierży władzę w całym imperium. Mimo to dawne obrządki powoli odchodziły już w zapomnienie. Poganie, zwłaszcza wywodzący się z elit, więcej czasu spędzali na ucztowaniu, pijaństwie i rozpuście niż na oddawaniu czci swoim bogom, których było wielu w ich panteonie. Do pogan należeli przedstawiciele wszystkich warstw społecznych, od samego cezara do osób bardzo ubogich, mieszkających na przykład na Zatybrzu. Poganie nie cenili raczej cnoty czy moralności, bardziej interesowała ich sztuka, filozofia oraz piękno. Można więc powiedzieć, że ich wiara była powierzchowna. Potrafili oni jednak okrutnie bronić swojego światopoglądu czy stylu życia, czego przykładem była śmierć chrześcijan na arenach w trakcie igrzysk. Przykładem wystawnego, pełnego zabawy i rozpusty życia bogatych pogan w powieści może być Petroniusz lub Marek Winicjusz.

Chrześcijanie różnili się od pogan pod wieloma względami, łączyło ich jednak to, że byli obecni we wszystkich grupach społecznych. Przykładem bogatej chrześcijanki może być Pomponia Grecyna czy nawrócony Winicjusz. Poza tym chrześcijanie wierzyli w istnienie jednego Boga, do którego zanosili swoje modły. W życiu kierowali się przykazaniami i naukami Jezusa, które nakazywały im żyć w cnocie i dbać o swoją moralność. Po śmierci miało czekać ich zbawienie, dlatego na arenach umierali spokojni. W przeciwieństwie do pogan nie karali innych okrutnie, ale wybaczali im i byli miłosierni. Ich celem było życie bez grzechu, nie brali więc udziału w ucztach czy orgiach. Głównie mieszkali w ubogich chatach na Zatybrzu. Po pożarze miasta stali się dla Nerona i innych pogan kozłem ofiarnym, ale przyjęli swój los. Przykładem postaci chrześcijan są Ligia Kallina oraz Ursus.

Jak widać, poganie i chrześcijanie różnili się od siebie w sposób skrajny. Fundamentem tego była wiara w zupełnie inne systemy religijne. Dlatego też poganie byli okrutni i rozpustni, a chrześcijanie miłosierni i pełni cnoty. Mimo to była możliwa zmiana sposobu myślenia i przyjęcie zupełnie nowej wiary, co udowodnił Marek Winicjusz czy Chilon, przechodzący przemianę wewnętrzną i dołączający do grona uczniów Jezusa.

Dodaj komentarz