Henryk Sienkiewicz w swojej powieści „Quo vadis” opisał świat i wydarzenia, które zostały osadzone w czasach istnienia antycznego Rzymu i rządów cezara Nerona. W związku z tym jest on jedną z ważniejszych postaci drugoplanowych powieści, a jego zachowanie wpływa na losy głównych bohaterów – Ligii i Marka Winicjusza – oraz na to, co dzieje się z pierwszymi chrześcijanami obecnymi w mieście.
Charakterystyka Nerona
Neron to przeciwieństwo tego, jaki powinien być dobry i sprawiedliwy władca. Jest to postać oparta na prawdziwym cezarze i Sienkiewicz stara się oddać to, jak krwawe i okrutne były w przekazach jego rządy. Samego dyktatora czytelnik po raz pierwszy widzi z perspektywy młodej i niewinnej Ligii. Nie mógł pochwalić się urodą – był młody, ale już cierpiał z powodu nadwagi, jego głowa osadzona była na grubym karku, z daleka przypominał dziecko. Jego zarost miał rudy kolor, zwano go więc miedzianobrodym, ale dla Nerona był to powód, by golić brodę. Mówiono, że przypominał bardziej małpę czy komedianta niż prawdziwego władcę.
Cezar był osobą absolutnie bezwzględną, nie miał litości dla nikogo, nawet dla własnej rodziny. Świadectwem tego jest fakt, że nakazał otrucie własnego brata, Brytanika oraz przyczynił się do zamordowania własnej matki, czyli Agrypiny i zlecił zabicie poprzedniej żony, Oktawii, by związać się z Poppeą Sabiną. Neron stosował więc okrutne metody, nie wahał się przed przelaniem krwi i bezwzględnie dążył do zaspokojenia własnych potrzeb i zrealizowania planów. Rozkazał zabicie także własnego syna oraz Poppei. Jedyną osobą, która go obchodziła, była jego córka, mała Augusta, a jej śmierć wstrząsnęła Neronem.
Neron został zapamiętany ze swojej miłości do sztuki, jednak nie była ona podparta wyjątkowym talentem. Zmuszał swoje otoczenie do wysłuchiwania kolejnych pieśni i dzieł jego autorstwa, strach przed konsekwencjami zamykał jednak ludziom usta i Neron nie wiedział, jakie zdanie na ten temat naprawdę mają. Okrucieństwo Nerona przejawiało się także w tym aspekcie – cieszył się bowiem, że pożar Rzymu da mu natchnienie do dokończenia poematu.
Cezar Neron był więc złym, okrutnym i bezwzględnym władcą, ślepym na własne błędy i żyjącym w błędnym przekonaniu co do swojej wartości. Zginął z ręki wyzwoleńca po tym, jak stracił władzę. Nie był bowiem w stanie sam odebrać sobie życia i umarł jak tchórz, którym tak naprawdę był. Jego upadek to właściwie zwieńczenie jego bezwzględnych, krwawych rządów.