Quo vadis jako powieść historyczna

Autor: Marta Grandke

Powieść Henryka Sienkiewicza zatytułowana „Quo vadis” opowiada o miłości rodzącej się między Ligią Kalliną a Markiem Winicjuszem. Akcja tego dzieła została osadzona w bardzo konkretnym czasie i realiach historycznych. Jest to ostatni okres rządów Nerona, a miejscem akcji stało się miasto Rzym. W związku z tym mówi się, że „Quo vadis” to powieść historyczna. Można w niej także wyróżnić inne cechy charakterystyczne dla tego gatunku.

Powieść historyczna przede wszystkim wyróżnia się tym, że wydarzenia rozgrywają się w czasach wcześniejszych niż te, w których żył autor. Sienkiewicz to twórca okresu pozytywizmu, natomiast jego dzieło umiejscowione jest na początku naszej ery, w końcowym okresie panowania Nerona. Jest to więc różnica między wiekiem XIX a I. Opisywane wydarzenia (między innymi pożar Rzymu) czy postaci takie jak Neron, Petroniusz czy święty Piotr znał tylko z przekazów historycznych i na ich podstawie kreował świat przedstawiony w swojej powieści. Sienkiewicz przedstawił więc równocześnie realia życia w danej epoce i znane z niej postaci historyczne i ich sylwetki.

Oprócz tego Sienkiewicz zdecydował się na wykorzystanie stylizacji językowej, co jest kolejną cechą powieści historycznej. W tym przypadku stylizacja obejmowała między innymi zwroty do rzymskich bogów oraz sposób, w jaki mogli porozumiewać się ze sobą pierwsi chrześcijanie. Na dodatek w powieści historycznej pojawia się zdystansowany, wszechwiedzący trzecioosobowy narrator, który ukazuje perspektywę różnych postaci, co ma miejsce także w powieści „Quo vadis”.

Kolejną cechą wyróżniającą powieść historyczną są wspomniane już realia epoki, którym autor poświęcił w powieści wiele miejsca. Będą to na przykład noszone wówczas stroje czy fryzury, obyczaje i światopogląd, który cechował dane społeczeństwo, posiłki, wierzenia czy wystrój domów. Sienkiewicz w ten sposób pokazał rozpustny Rzym, w którym nieustannie pito i ucztowano, a w cieniu tych wydarzeń powoli kiełkowało chrześcijaństwo. Autor ukazał też przedstawicieli wszystkich grup społecznych, od samego cezara, aż po najuboższych.

Wykorzystując kostium powieści historycznej Sienkiewicz w swoim dziele zawarł krytykę współczesnych mu czasów. Dzięki opowieści o zmaganiach pierwszych chrześcijan Sienkiewicz ukazał trudności życia w Polsce pod zaborami. W ten zawoalowany sposób chciał dotrzeć do czytelników i przekazać im refleksję na temat tego, że każde zmagania kiedyś się kończą i by nie tracili ducha w walce o wolność i swoją ojczyznę.

„Quo vadis” spełnia więc wszystkie założenia gatunku, jakim jest powieść historyczna. Zawarte w niej wnioski i opowieści pozwalają na to, by czytelnik spojrzał na czasy minione i zastanowił się nad naukami, jakie wypływają z działań i decyzji ludzi, którzy żyli przed nim w dawnych czasach. W ten sposób może uniknąć powielana popełnionych przez nich błędów.

Dodaj komentarz