„Kiedy się dziwić przestanę” to popularny utwór Jonasza Kofty, o mądrym i pięknym przekazie dotyczącym naszego życia i prawdziwego sensu egzystencji. Czesław Niemen stworzył akompaniament muzyczny do utworu, a wykonała go słynna polska wokalistka Maryla Rodowicz. Jonasz Kofta był wszechstronnym artystą XX wieku – malował, pisał i śpiewał. Jest autorem wielu tekstów znanych piosenek, wykonywanych przez popularnych muzyków, znajdą się wśród nich takie tytuły jak : „Z tobą chcę oglądać świat” w aranżacji Zbigniewa Wodeckiego, czy „Jej portret” z oprawą muzyczną Włodzimierza Nahornego.
Kiedy się dziwić przestanę – budowa utworu i środki stylistyczne
Utwór „Kiedy się dziwić przestanę” Jonasza Kofty składa się z trzech dwunastowersowych strof. Pojawiają się w nim rymy krzyżowe (abab), jednak są rozmieszczone nieregularnie. Dzięki powtórzeniom oraz refrenowi: „Kiedy się dziwić przestanę Kiedy się dziwić przestanę Będzie po mnie” utwór jest niezwykle melodyjny. Nic więc dziwnego, że stworzono do niego akompaniament muzyczny.
Podmiot liryczny zdradza swoją obecność za pomocą odpowiednich zaimków i czasowników w pierwszej osobie liczby pojedynczej, np.: „mym”, „będę znała”, „popłaczę”. Osoba mówiąca to kobieta, która snuje refleksje. Mamy zatem do czynienia z przykładem liryki bezpośredniej.
W wierszu pojawia się wiele środków stylistycznych, między innymi wspomniany refren (powtórzenie), a także epitety, np.: „niemądre pytanie”, „straszliwe piękno”, metafory, np.: „Czasem tylko popłaczę sobie Łzami tkliwej i głupiej piosenki”, porównanie: „Co mi oczy jak róże płomieni Dni jednakim rytmem pobiegną”, pytanie retoryczne: „Bo nie spytam już nigdy – dlaczego?” oraz wyliczenie: „Dni jednakim rytmem pobiegną Znieczulone, rozsądne, żałosne”.
Kiedy się dziwić przestanę – interpretacja utworu
Sens odczuwania
Podmiot liryczny zastanawia się, co stanie się z nim i jego życiem, kiedy przestanie się czemukolwiek dziwić. W pierwszej strofie łączy zdziwienie z namiętnością, miłością, a nawet utratą pamięci. Zdziwienie jest jedną z emocji, która czyni życie pięknym. Jesteśmy zaskakiwani każdego dnia. Czasem, coś zaskoczy nas pozytywnie, innym razem negatywnie, jednak każde zdziwienie uczy nas czegoś nowego, porusza serce, przyspiesza tętno.
Brak odczuwania zdziwienia oznacza kompletne niewzruszenie, obojętność. Po co pamiętać o sytuacjach, które są istotne, jeśli nie wzbudzą żadnego porywu serca. Po co ronić łzy, jeśli nie idzie za nimi żadne głębsze uczucie. W kolejnej strofie osoba mówiąca podkreśla, że kiedy przestanie się dziwić, jej życie stanie się przepełnione znieczulicą, żałosne. Nawet to, co do tej pory powodowało błysk w jej oku, stanie się nic nieznaczące.
Emocje nadają kolorów w życiu człowieka, to one i ciekawość pozwalają dostrzegać piękno, nawet w zmieniających się porach roku, naturze. Człowiek którego nic nie dziwi, który nie jest ciekawy tego, co nowe i nieodkryte tkwi w agonii.
Emocje ciężarem
W ostatniej strofie osoba mówiąca podkreśla fakt, że emocje są czymś pięknym, co pozwala prawdziwie żyć, ale jednocześnie emocje stanowią ogromny ciężar, ponieważ bywają trudne i bolesne. Człowiek przestaje się czemukolwiek dziwić, kiedy jego serce zamyka się na jakiekolwiek doświadczenia. Być może w jego życiu wydarzyło się tyle zła, że nie chce on już nic czuć, nie chce cierpieć. Nie potrafi otworzyć się na otaczający go świat i dać się zaskakiwać.
Człowiek nie ma również potrzeby rozpamiętywania tego co było. Brakuje mu ciekowości i chęci dociekania genezy i następstw różnych zdarzeń. Refren utworu mówi: „Kiedy się dziwić przestanę Będzie po mnie”. To znaczy, że brak odczuwania emocji świadczy o śmierci dosłownie i w przenośni. Nie można żyć prawdziwie i łaknąć poznawania świata bez ciekawości, miłości, wzruszenia, czy zdziwienia.
Nasza egzystencja to pasmo uczuć, które kierują czynami, wyborami, samopoczuciem. W piękny, metaforyczny sposób utwór ukazuje prawdziwy sens życia. Można powiedzieć, że wpisuje się w sens sentencji „Carpe diem”, co znaczy chwytaj dzień. Należy korzystać z każdej chwili, pozwalać sobie na uczucia i odkrywanie tego, co nieznane.
Podsumowanie
Jonasz Kofta ujął w wierszu „Kiedy się dziwić przestanę” niezwykle głęboki i ważny przekaz. Człowiek, który nie jest ciekawy świata, nie daje się zaskakiwać i przeżywać prawdziwych emocji tkwi w agonii i omija prawdziwe życie, pełne doświadczeń. Nic dziwnego, że tak piękny utwór stał się znaną dziś piosenką wykonywaną na największych polskich scenach.