Tadeusz Różewicz to polski poeta, autor nie tylko wierszy, ale także dramatów, opowiadań i scenariuszy. Człowiek naznaczony wojną, należał do Armii Krajowej, gdzie walczył, jednocześnie pisząc wiersze i redagując wojenne czasopismo „Czyn Zbrojny”. Został odznaczony Medalem Wojska Polskiego i Krzyżem Armii Krajowej. Wiersz „List do ludożerców” ukazał się w tomiku „ Formy” w rzeczywistości powojennej, w 1958 roku.
List do ludożerców – analiza i środki stylistyczne
Utwór składa się z sześciu strof, a każda z nich, z różnej ilości wersów. Wersy nie posiadają takiej samej ilości sylab. Brak tu rymów oraz interpunkcji.
Jest to, tak zwany wiersz wolny. Po wojnie Tadeusz Różewicz doszedł do wniosku, iż w literaturze powinny zajść pewne zmiany i nie ma już miejsca na tradycyjną formę pisania poezji. Zastosowanie interpunkcji i walory estetyczne tekstu nie mają dla niego znaczenia. Najważniejsze stało się przesłanie i interpretacja utworu. Taka budowa nazwana została wierszem różewiczowskim.
Podmiot liryczny zwraca się w utworze do tytułowych ludożerców, mamy zatem do czynienia z liryką inwokacji. Zastosowano apostrofy, czyli bezpośrednie zwroty, np. „ Kochani ludożercy”. To wyrażenie jest także powtórzeniem w wierszu, ponieważ rozpoczyna co drugą strofę. W ostatniej strofie podmiot liryczny identyfikuje się ze społeczeństwem do którego się zwraca, używa czasowników w pierwszej osobie liczby mnogiej„ nie zjadajmy się”.
Zastosowano tu liczne środki stylistyczne, między innymi epitety „wolne miejsce”, „ przedziale kolejowym”, metafory, np. „ poczekajcie chwilę nie depczcie słabszych” oraz wyliczenia, np. „ mój włos”, „ mój żołądek” „ moja żona”. W utworze znajdziemy także eufemizm, czyli wyrażenie użyte zastępczo, aby zapobiec wykorzystania słów nieprzyzwoitych, dosadnych : „inni ludzie też mają dwie nogi i siedzenie”. Ciekawym zabiegiem jest zastosowanie, oksymoronu, czyli słów o przeciwstawnym wydźwięku„ kochani ludożercy”. Można więc wywnioskować, że odczucia osoby mówiącej wobec tytułowych „ludożerców” są mieszane i niejednoznaczne.
List do ludożerców – interpretacja wiersza
Podmiot liryczny – nauczyciel
Tytułowi ludożercy, do których zwraca się podmiot liryczny, są społeczeństwem egoistów, którzy nie pomagają sobie nawzajem. Za pomocą związku frazeologicznego „ nie patrzcie wilkiem” zwraca uwagę na wzajemną wrogość i niechęć. Podmiot liryczny jest pełen empatii, dostrzega potrzeby drugiega człowieka i wytyka brak kultury i uprzejmowści „ludożercom”. Opisuje scenę w przedziale kolejowym, kiedy ktoś pyta o wolne miesjce. Inni ludzie są poirytowani i nie rozumieją, że ktoś inny również chce spędzić swoją podróży wygodnie. Podkreśla, że ludzi jest bardzo dużo, nie możemy uważać siebie za pępek świata. Każdy z nas ma swoje potrzeby, pragnienia i nie tylko nasze własne „ja” liczy się w społeczeństwie. Osoba mówiąca przyjmuje wręcz postawę nauczyciela, który wytyka błędy i nieodpowiednie zachowania. Poucza, że nie wolno być samolubnym i skupiać się na tym co „ moje”. Skupianie się wyłącznie na własnym zdaniu jest złe. Poprzez zastosowanie słów „ nie mówcie odwróceni tyłem” zwraca uwagę na problem mówienia od niechcenia, mówienia do siebie bez szacunku, rzucania słów przez ramię.
