Ignacy Krasicki to jeden z najpopularniejszych polskich poetów XVIII wieku. Był człowiekiem wszechstronnie uzdolnionym, oświeconym, a przy tym piastującym funkcję arcybiskupa gnieźnieńskiego. Jego najpopularniejsze dzieła to bajki – najczęściej utwory wierszowane, które wyróżniają się zawartym morałem i alegorycznością. Jedna z nich nosi tytuł „Wół minister” i za pomocą postaci zwierzęcych pozwala zrozumieć przywary i zachowania ludzkie.
Wół minister – budowa utworu i środki stylistyczne
„Wół minister” Ignacego Krasickiego to bajka narracyjna, co oznacza, że posiada krótką, prostą do przyswojenia fabułę, przypomina wręcz nowelę. Jest ona przedstawiana z punktu widzenia obserwatora, który doskonale zna przebieg zdarzeń. Pojawiają się tu rymy parzyste (aabb).
W utworze zwierzęta posiadają cechy ludzkie. Zastosowano zatem zabieg personifikacji, który bardzo często pojawia się w bajkach, dzięki czemu za pomocą symboliki zwierząt przedstawione zostają wady człowieka i zjawiska, które obserwujemy w codziennym życiu. Głównymi bohaterami są tu zatem wół, lis, małpa, a pobocznymi monarcha i zbiór poddanych oraz dworzan.
Wół minister – interpretacja bajki i morał
Symbolika, a znaczenie dosłowne
Bajkę możemy interpretować dwojako – odczytując ją dosłownie, a także interpretując pod kątem symboliki, alegoryczności i ukrytego morału. Przedstawiana zostaje historia rządów na pewnym dworze, gdzie od lat stanowisko ministra sprawował wół. Bardzo dobrze wypełniał swoje obowiązki, jednak był monotonny, nudny. Zastąpiono go więc małpą, której śmiech, ciągła zabawa i beztroska doprowadziła do dezorganizacji. Kolejnym ministrem został lis, ale okazał się on zdrajcą. Na stanowisko powrócił wół, który naprawił szkody wyrządzone przez poprzedników.
Możemy z łatwością zauważyć, że wół jest symbolem człowieka pracowitego, sumiennego i odpowiedzialnego. Małpa symbolizuje kogoś infantylnego, dla kogo najważniejsza jest dobra zabawa, wygłupy i nie bierze swoich obowiązków na poważnie. Lis jest alegorią oszustwa, chytrości.
Przedstawiony w utworze monarcha bardziej cenił sobie zapewnienie rozrywki i ciągłe zmiany, niż stabilizację spraw państwa. Niestety przez jego decyzje cierpieli niewinni poddani. Tak i w prawdziwym życiu jednostki, które powinny podejmować decyzje w imieniu całego społeczeństwa i kierować się dobrej kraju, zważają wyłącznie na własne korzyści i poklask ze strony podwładnych.
Morał zawarty w bajce
Ostatnie dwa wersy bajki najlepiej obrazują przesłanie, w niej zawarte: „Nie osiedział się zdrajca i ten, który bawił: Znowu wół był ministrem i wszystko naprawił”. Często dopuszczamy do władzy osoby niegodne zaufania i hańbiące piastujące stanowisko. Ludzie podstępni, śmieszni, bawiący się swoją pozycją i położeniem innych, nie powinny decydować w istotnych sprawach.
Wół minister to polityk mądry, dobry, godny zaufania. Jak wspomniano na początku utworu: „Kiedy wół był ministrem i rządził rozsądnie, Szły, prawda, rzeczy z wolna, ale szły porządnie”.
Czasem nie jest istotne, czy ktoś jest towarzyski i błyskotliwy, ale to jakie ma intencje i czy spełnia należycie swoje obowiązki. Wół nie dawał ponieść się emocjom, wykonywał swoje zadania wolno, ale starannie. Dobry polityk musi nie tylko bronić swoich wartości i przekonań, ale także naprawiać błędy swoich poprzedników i dążyć do stabilizacji.
Podsumowanie
Bajka „Wół minister” niesie za sobą ważne przesłanie, na temat cech osobowości, na które powinniśmy zwracać uwagę przekazując komuś odpowiedzialne stanowiska i obowiązki, od których wypełnienia będzie zależało dobro społeczności. Często dajemy się zwieść pięknym słówkom podstępnych osób lub uśmiechom ludzi nieodpowiedzialnych i infantylnych. Największy intelekt potrafi kryć się w kimś niezwykle skromnym i wycofanym.