Baj­ki jako opo­wie­ści o pra­wach rzą­dzą­cych świa­tem. Omów za­gad­nie­nie na pod­sta­wie zna­nych Ci ba­jek Igna­ce­go Kra­sic­kie­go. W swo­jej od­po­wie­dzi uwzględ­nij rów­nież wy­bra­ny kon­tekst.

Autor: Marta Grandke

Dziś bajki kojarzą się przede wszystkim z kolorowymi animacjami w kinie lub w telewizji, ale ich korzenie sięgają znacznie głębiej. Są one gatunkiem literackim znanym już w starożytności. Charakteryzują się one morałem i dydaktycznym przesłaniem, ponieważ z ich lektury czytelnik miał wynieść konkretne wnioski i zastosować je w swoim życiu. W bajkach pojawiają się bowiem celne uwagi, refleksje i diagnozy społeczne, dlatego też ten gatunek cieszył się popularnością w wielu epokach. Można było z jego pomocą przekazać wiele myśli, ukrytych za historiami o zwierzętach lub ludziach. W bajkach można także odnaleźć opowieści o uniwersalnych prawach rządzących światem. Przykładem tego są między innymi bajki autorstwa Ignacego Krasickiego takie jak „Jagnię i wilcy” czy „Dewotka” oraz w utworach Ezopa, na przykład w dziełach „Chłopiec, który wołał o pomoc” czy „Wiatr Północny i Słońce”.

Ignacy Krasicki to najbardziej znany polski twórca bajek. Działał w okresie Oświecenia i to właśnie wtedy powstały dzieła, w których Krasicki celnie punktował problemy trapiące współczesne mu społeczeństwo. Swoje wnioski ubrał w krótką i celną formę bajek. Jednym z najbardziej znanych przykładów jest na przykład tekst zatytułowany „Jagnię i wilcy”. Opowiada on o tym, jak jagnię natknęło się na dwa wilki w lesie. Drapieżniki postanowiły zjeść niewinne zwierzątko, a ono zapytało, jakim prawem ma się to odbyć. Wilki odpowiedziały, że ma to miejsce, ponieważ jagnię jest smaczne, słabe i miało pecha znaleźć się w lesie. Krasicki pokazuje w ten sposób okrutne życiowe prawdy. Ten, kto jest silniejszy, zawsze zwycięża i weźmie czego chce. Zawsze znajdzie też wystarczające usprawiedliwienie dla swoich okrutnych czynów. W bajce występują zwierzęta, ale z powodzeniem można odnieść tę prawdę do wielu sytuacji z relacji międzyludzkich i życia w społecznościach.

Inną bajką Krasickiego jest „Dewotka”, która opowiada o kobiecie, która bardzo pobożnie się modliła, jednocześnie bijąc swoją służącą. W ten sposób Krasicki pokazuje swoją refleksję na temat tego, że w świecie zawsze znajdą się ludzie pełni fałszywej moralności, którzy pod piękną maską chowają brzydką twarz. Krasicki wskazuje swojemu czytelnikowi, że takich ludzi zdecydowanie lepiej jest unikać, ponieważ zadawanie się z nimi może prowadzić jedynie do rozczarowania.

O życiowych, uniwersalnych prawach pisał także jeden z najbardziej znanych twórców bajek na świecie, czyli antyczny twórca Ezop. Uznaje się, że to on zapoczątkował bajki, w których opisywane są zwierzęta w różnych sytuacjach. Przykładem jednej z jego bajek jest „Chłopiec, który wołał o pomoc”. Bohater tekstu wołał o pomoc, mimo iż nie znajdował się w niebezpieczeństwie. Początkowo ludzie reagowali, ale gdy dowiedzieli się, że zostali oszukani, to zniechęcali się do pomocy. W wyniku tego zachowania, gdy chłopca naprawdę spotkało nieszczęście, to nikt mu nie pomógł, ponieważ sądzono, że to kolejne kłamstwo. Ezop przekazuje tu prawdę, że nie można nadużywać cudzego zaufania, ponieważ może się to obrócić przeciwko nam.

Inną bajką Ezopa jest ta zatytułowana „Wiatr Północny i Słońce”. Opowiada ona o zakładzie między wiatrem a słońcem o to, kto pierwszy zmusi podróżnego do zdjęcia płaszcza. Wiatr próbował to uczynić, dmuchając na niego, ale podróżny jeszcze bardziej otulał się okryciem. Słońce za to rozgrzało go tak bardzo, że wędrowiec szybko i chętnie zdjął z siebie płaszcz. Bajka ta pokazuje, że łagodną perswazją człowiek dużo szybciej osiągnie swój cel niż gdy stosuje wobec kogoś przemoc. Ta uniwersalna prawda jest aktualna aż do dziś i pokazuje, jak wyglądają relacje w społeczeństwie. 

Dodaj komentarz