W „Potopie” Henryka Sienkiewicza spotkać można wiele postaci, które inspirowane były faktycznie żyjącymi osobami. Jedną z nich był książę Bogusław Radziwiłł, krewniak Janusza Radziwiłła i jeden z potężnych magnatów dawnej Rzeczypospolitej. Razem ze swoim krewnym dopuścił się zdrady ojczyzny w trakcie potopu szwedzkiego i sprzymierzył się z wrogim królem Karolem Gustawem. W państwie pełnił wiele zaszczytnych i ważnych funkcji. Był także bardzo poważany na zachodnich dworach i piastował między innymi stanowisko księcia Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego.
Charakterystyka Bogusława Radziwiłła
Książę Bogusław to człowiek jeszcze młody, opisywany przez Sienkiewicza jako przystojny mężczyzna, choć uznawano wówczas, że jest nieco zniewieściały, a jego głowa wydawała się trochę zbyt mała w stosunku do reszty ciała. Lubił ubierać się w stylu zachodnim, nosił falowane peruki i modny wąsik. Na jego twarzy wyróżniał się rzymski nos i błyszczące oczy. Był ostatnim męskim potomkiem męskiej linii kalwińskiej linii Radziwiłłów. Mimo jego delikatnego wyglądu był naprawdę groźnym przeciwnikiem i wpływowym człowiekiem, który miał wiele do powiedzenia w państwie.
Oprócz charakterystycznej urody odznaczał się także mocną, wysoką sylwetką, sygnalizującą jego umiejętności w walce. Bardzo dbał o swój wygląd, zależało mu bowiem na tym, by jak najkorzystniej się prezentować. Przekładało się to na jego powodzenie wśród kobiet, które go cieszyło, nawet mężatki dawały się zwieść jego wdziękom. Wykorzystywał je, ale nie związywał się z nimi na dłużej, zależało mu jedynie na prostych przyjemnościach.
Mimo iż Sienkiewicz opisuje go jako podłego zdrajcę, to Bogusław może poszczycić się też wieloma zaletami, których nie wykorzystywał jednak w słusznej sprawie. Był bardzo odważny i doskonale radził sobie na polu walki. Najbardziej cenił on to, że mówiono o nim jako o człowieku o zachodnim obyciu, kosmopolicie, który znał świat. Nie był patriotą, obce dwory liczyły się dla niego bardziej niż własna ojczyzna i jej szeroko pojęty interes.
Do zdrady Bogusława Radziwiłła pchnęła bardzo prozaiczna cecha, jaką była jego chciwość. Miał on bowiem zamiar wzbogacić się na współpracy ze Szwedami oraz zyskać jeszcze więcej wpływów. Mimo iż był potężnym magnatem, to wciąż pożądał więcej i nie był w stanie powstrzymać się od zaprzedania ojczyzny na rzecz prywatnych interesów. Pod tym względem nie różnił się bowiem od swojego krewniaka, Janusza. Jednak jego plany nie powiodły się, a sam Radziwiłł ostatecznie trafił do niewoli u Kmicica, po tym jak został pokonany w bitwie pod Prostkami.
Bogusław Radziwiłł był więc znanym i potężnym magnatem, który nie cenił własnej ojczyzny i dbał tylko o swój interes i korzyści. W historii zapisał się jako wielki zdrajca, któremu jednak nie udało się zrealizować jego celów i wzbogacić się na nieszczęściu i niewoli swoich rodaków. Mimo swoich wad był także dobrym dowódcą i żołnierzem, który radził sobie w trudnych sytuacjach na poli bitwy, nie wykorzystał jednak tych cech w słusznej sprawie.