Charakterystyka porównawcza Stanisława Wokulskiego i Tomasza Judyma

Autor: Marta Grandke

Każda epoka kieruje się swoim własnym programem i ideami, które aktualnie stają się w danym momencie popularne. Zdarza się jednak, że w dziełach literackich spotkać można bohaterów z różnych okresów, którzy charakteryzują się podobnymi wartościami i cechami charakteru. Miało to miejsce na przykład w przypadku bohatera z okresu pozytywizmu, czyli Stanisława Wokulskiego z „Lalki” oraz Tomasza Judyma, postaci znanej z powieści „Ludzie bezdomni”, która napisana została przez Stefana Żeromskiego w okresie Młodej Polski. Bohaterowie ci byli w pewnym sensie do siebie podobni, mimo iż ukształtowały ich zupełnie inne okoliczności i czasy.

Stanisław Wokulski to kupiec wywodzący się ze zubożałej szlachty, któremu udało się osiągnąć społeczny awans, dzięki odziedziczeniu sklepu i majątku zmarłej żony oraz własnej pracy w handlu zagranicznym. Bohater ten łączy w sobie ideały dwóch epok, czyli romantyzmu i pozytywizmu. Z jednej strony jest człowiekiem praktycznym, skupionym na pracy i ceniącym naukę. Z drugiej kocha romantycznie i przejawia wiele cech charakterystycznych dla idealistów. Wokulski dostrzega problemy, które trapią najuboższych i w związku z tym stara się im pomagać, na przykład dając pracę takim osobom jak Węgiełek czy Maria. Wokulski swoim działaniem realizuje więc pozytywistyczne ideały pracy organicznej. Jednak sam jest nieszczęśliwy, ponieważ uwikłał się w niespełnioną miłość do Izabeli Łęckiej, arystokratki, która odrzuca jego uczucie.

Tomasz Judym wywodzi się z ubogich warstw społeczeństwa, które udało mu się opuścić dzięki medycznemu wykształceniu. Dzięki temu awansował też społeczne. Od tego czasu czuje, że ma dług wobec tych środowisk i w związku z tym działa jako społecznik na rzecz zapewnienia im lepszych warunków życia, pracy i dostępu do darmowej opieki medycznej. Judym jest idealistą, który chce działać na rzecz rozwoju całego społeczeństwa, spotyka się jednak z niezrozumieniem wśród swoich kolegów po fachu, którzy wolą zarabiać na swoich usługach. Judym jest zakochany w Joannie Podborskiej, żywi jednak przekonanie, że małżeństwo z nią przeszkodzi mu w realizacji jego społecznych celów.

Judyma i Wokulskiego łączy wiele rzeczy, między innymi ich niskie pochodzenie i awans społeczny, wywalczony własną ciężką pracą. Równocześnie ciężkie dzieciństwo sprawiło, że stali się oni wrażliwsi na cudze cierpienie i dostrzegają problemy, z jakimi zmagają się ludzie ubodzy, bez szans na poprawę swojego bytu. Bohaterowie ci są też idealistami, a co za tym idzie jednostkami samotnymi na tle społeczeństwa, które nie podziela ich poglądów i chęci do zmian. Wokulski i Judym byli także postaciami doceniającymi naukę i jej znaczenie dla całego społeczeństwa. Cechowali się oni także chęcią rozwoju i interesowali się tym, co nauka mogła im zaoferować.

Bohaterowie tych dwóch powieści bezinteresownie poświęcali się, by innym żyło się lepiej. Wokulski przeznaczał na to środki ze swojego majątku, Judym zaś próbuje rozwiązywać problemy związane ze zdrowiem i higieną, zamiast zbijać majątek na praktyce lekarskiej. Reprezentowali oni odmienne epoki, ale przyświecały im podobne idee rozwoju, nauki i pomocy innym, którzy gorzej poradzili sobie w życiu lub nie mieli szans na poprawę swojego losu.

Dodaj komentarz