W literaturze odnaleźć można wiele zróżnicowanych portretów postaci kobiecych z różnych epok. Niektóre z nich stanowią swoje absolutne przeciwieństwo i można je na tej zasadzie zestawić ze sobą, ukazując różnice między nimi. Takimi postaciami były Izabela Łęcka z powieści „Lalka” autorstwa Bolesława Prusa oraz Joanna Podborska znana z „Ludzi bezdomnych” Stefana Żeromskiego. Bohaterki te żyły w dwóch różnych epokach – pozytywizmie i w czasach Młodej Polski – różniły się też między sobą pochodzeniem, a wszystkie te okoliczności wpłynęły na kształt ich charakterów.
Izabela Łęcka z „Lalki” to przedstawicielka arystokracji, osoba, która w życiu przyzwyczajona jest do luksusów i wymaga od swojego otoczenia, by jej go zapewniało. Niestety rozrzutność jej ojca doprowadziła do tego, że rodzina Łęckich nie jest w stanie wciąż żyć na preferowanym poziomie i musi nawet wyprzedawać rodowe pamiątki, co dla Izabeli jest szokiem. Nie jest ona świadoma tego, jak naprawdę wygląda życie, była bowiem rozpieszczana przez swoich bliskich. Na dodatek Izabela żyje też w sferze marzeń, co widoczne jest w jej uwielbieniu do figury Apolla, wyobrażającej według niej ideał mężczyzny, z którym żadna prawdziwa osoba nie może się równać, co przekłada się na niechęć Izabeli do kandydatów do jej ręki. Łęcka jest więc rozkapryszona, pusta, próżna i zimna. Nigdy w życiu nie pracowała i nie zajmowała się niczym pożytecznym. Była przy okazji typową przedstawicielką arystokracji. Była więc dość ograniczona, znała tylko jeden sposób życia oraz postrzegania rzeczywistości i nie rozwijały jej nawet podróże do innych państw. Sama siebie widziała jako boginię, a innych ludzi jako osoby przeznaczone do służenia jej. Łęcka była więc skrajnie egoistyczna. Ukształtowało ją w ten sposób jej pochodzenie i otaczający ją arystokraci.
Joanna Podborska z „Ludzi bezdomnych” jest przeciwieństwem Izabeli Łęckiej. Różni je przede wszystkim pochodzenie – Joasia musi samodzielnie na siebie zarabiać i pracuje jako guwernantka. Nie przywykła do luksusów. Nieustannie zmaga się ona z losem i próbuje przetrwać w trudnych okolicznościach. Joanna musi więc być osobą samodzielną i zorganizowaną, w innym przypadku nie poradziłaby sobie. Jest też niezależna i zdaje sobie sprawę z tego, jak przedstawia się rzeczywistość, nie ucieka w sferę marzeń. Joannę można określić jako emancypantkę, wszystko zawdzięcza swojej własnej pracy i nie oczekuje, że ktoś się zacznie nią opiekować. Joanna myśli także o innych i stara się, by jej działania przyczyniły się do rozwoju całego społeczeństwa. Bierze więc odpowiedzialność nie tylko za siebie, ale także za innych.
Joanna i Izabela stanowią więc swoje dokładne przeciwieństwa. Izabela jest skupioną na sobie egoistką, która patrzy na wszystkich z wyższością, a ludzie służą głównie do zapewniania jej wygodnego życia. Z kolei Joanna jest osobą, która nie tylko dba sama o siebie, ale równocześnie troszczy się także o innych wokół siebie. Łęcka nie zna i nie docenia wartości pracy, tymczasem Joanna ciężko pracuje, by móc utrzymać siebie i przysłużyć się społeczeństwu. Obie bohaterki reprezentują więc zupełnie odmienne postawy życiowe i reprezentują różne grupy społeczne. Ich pochodzenie wpłynęło na to, w jaki sposób postrzegają one świat i jak zachowują się w codziennym życiu i wobec innych.