Chmury Arystofanesa jako przykład komedii antycznej

Autor: Marta Grandke

Jedną z zachowanych do współczesnych czasów komedii Arystofanesa są „Chmury”. Dzieło to było krytyką zachowania i obyczajowości ówczesnej młodzieży ateńskiej, a ostrze tej krytyki wymierzone było także w Sokratesa i sofistów, którzy mieli być powodem niewłaściwego zachowania młodych ludzi, wychowanych na nieodpowiednich ideałach, szerzonych właśnie przez tego filozofa i jego uczniów. „Chmury” Arystofanesa są doskonałym przykładem komedii antycznej i reprezentują sobą charakterystyczne dla tego gatunku cechy. 

Przede wszystkim Arystofanes w „Chmurach” zastosował charakterystyczną i klasyczną budowę dramatu. Wyszczególnić więc można między innymi dialogi i monologi, z których składa się całe dzieło, a także krótkie, zabawne scenki. Pojawiają się także elementy fantastyczne, takie jak na przykład obecność bogów i ich ingerencja w ludzkie życie. Wszystko to opisane jest przy pomocy dosadnego języka, tak charakterystycznego dla greckiej komedii. Na uwagę zasługuje także obecność chóru, który tutaj nazywany jest Chmurami. Taki bohater zbiorowy charakterystyczny był dla wielu antycznych dramatów. Chmury zachęcają młodzież do korzystania z nauk sofistów i ukazują płynące z niej liczne korzyści. Jej rezultatem jest jednak zepsucie młodzieży.

Tym, co jest wyjątkowo ważne w komedii antycznej, jest ukazanie w krzywym zwierciadle wad ludzkich. W tym przypadku jest to właśnie zepsucie ateńskiej młodzieży i nieodpowiednie zachowanie jej rodziców, które do tego doprowadziło. Autor nie pochwalał nowoczesnych sposobów wychowywania młodzieży, a o problemy, jakie sprawiała ona, obwiniał między innymi Sokratesa i sofistów. W związku z tym przeprowadził ich krytykę, którą przedstawił za pomocą humoru. Obdarzył filozofa i jego uczniów nielubianymi przez siebie cechami i wskazał, że to oni są źródłem problemów z młodymi ludźmi w Atenach. Była to więc satyra społeczna, często występująca w greckiej komedii. Zabrakło w niej jednak wyraźnych politycznych akcentów, które obecne były w innych dziełach Arystofanesa.

„Chmury” Arystofanesa to jeden z najważniejszych i najbardziej rozpoznawalnych przykładów komedii antycznej, jaki zachował się do dzisiejszych czasów. Autor zawarł w niej wszystkie cechy, które wyróżniały ten gatunek i z ich pomocą stworzył wyraźną krytykę zjawiska społecznego, jakie obserwował w swoim otoczeniu i które nie wzbudzało jego aprobaty, dlatego też postanowił ukazać jego liczne – w jego przekonaniu – wady.

Dodaj komentarz