W dramacie „Wesele” autorstwa Stanisława Wyspiańskiego świat przedstawiony dzieli się na płaszczyznę realistyczną i fantastyczną, a poszczególni bohaterowie należą do jednej lub do drugiej. Jednym z bohaterów fantastycznych jest Chochoł, który został zaproszony na weselę przez Rachelę.
Charakterystyka Chochoła
Chochoł początkowo jest przedmiotem nieożywionym, służącym do okrywania roślin, by nie zmarzły one zimą, ale nabiera życia, gdy Rachela zaprasza go na trwające właśnie wesele. To właśnie ten moment rozpoczyna fantastyczne wydarzenia, jakie mają miejsce w bronowickiej chacie. Wizyta Chochoła otwiera bowiem możliwości odwiedzin innych fantastycznych postaci. Bywał on obecny w ludowych wierzeniach, chłopi sądzili bowiem, że może on wejść do chat i płatać ludziom figle. W „Weselu” Chochoła sprowadzają razem Rachela i Poeta, szukający wszędzie głębokich uniesień, znudzeni zwykłą zabawą weselną.
Chochoła pierwsza zobaczyła mała Isia, córka Gospodarzy, szybko jednak przepędziła zjawę. Było to wydarzenie, które wzbudziło gniew Chochoła, przez co w chatę zaczęły odwiedzać inne zjawy. Widać więc, że Chochoł jest dumny i można go urazić. Zjawy sprowadzone przez Chochoła miały uświadomić gościom weselnym ich błędy i przywary. Wyspiański dał Chochołowi konkretny cel i motywację – miał on zmobilizować weselników do walki o niepodległość kraju, jednak ten zamiar nie udał się zjawie. Goście pogrążyli się w chocholim tańcu, pełnym marazmu i bierności.
To właśnie Chochoł zaczyna grać na skrzypcach melodię, która wprowadza ludzi w trans po tym, jak nie udało im się zorganizować powstania. Gospodarz nie podjął się wzięcia odpowiedzialności za powstanie, a Jasiek zgubił złoty róg, gdy schylił się po czapkę z pawimi piórami. Melodia Chochoła odebrała gościom resztę chęci i motywacji do działania, tymczasem on sam doskonale rozpoznał problemy, które trapiły polskie społeczeństwo. Taniec może jednak symbolizować to, że idea powstania musiała dojrzeć i że jeszcze nadejdzie jej czas, tak jak rośliny chronione chochołami zakwitną ponownie na wiosnę. Chochoł może więc być symbolem nadziei.
Chochoł jest więc ożywionym martwym przedmiotem, który staje się symbolem wszystkiego, co trapi polskie społeczeństwo i diagnozą jego problemów. Jego przebudzenie w dramacie jest symbolicznym początkiem płaszczyzny fantastycznej, w której od tego momentu zaczynają poruszać się bohaterowie. Z jednej strony Chochoł reprezentuje bierność, z drugiej zaś oczekiwanie na lepsze czasy.