Zjawy w Weselu – symbolika, funkcja, opis

Autor: Marta Grandke

Stanisław Wyspiański w roku 1901 opublikował swój najbardziej znany dramat, czyli „Wesele”. To jedno z najważniejszych dzieł w epoce Młodej Polski. Wyspiański opisał w niej wydarzenie, jakim było zawarcie związku małżeńskiego przez krakowskiego poetę z dziewczyną pochodzącą z chłopstwa, które inspirowane było prawdziwym związkiem Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną. W trakcie wesela gości zaczynają nawiedzać liczne widma, a każde z nich ma swoją własną symbolikę i ukazuje się ono innemu uczestnikowi tych wydarzeń. 

Chochoł

Chochoł jest pierwszą zjawą, jaka ukazuje się gościom w trakcie wesela. Do uczestnictwa w nim zaprosili go Państwo Młodzi, Rachela i Poeta, którzy nie mieli pojęcia, że kukła naprawdę dołączy do wydarzenia. Chochoł pojawia się w chacie o północy i zapowiada przybycie następnych widm. Jest on więc posłańcem niezwykłych wiadomości. W rzeczywistości Chochoł to snop słomy, który ochrania róże przed mrozem. Chochoł ma także wyjątkowo ważną rolę do odegrania – na koniec dramatu wprowadza wszystkich uczestników w trans i rozpoczynają oni chocholi taniec, oznaczający marazm i apatię, w jakiej pogrążyło się polskie społeczeństwo pod zaborami, trwającymi wiele lat. Jest on jednak także symbolem oczekiwania na wiosnę i przebudzenie, które pewnego dnia ma nadejść.

Widmo

Widmo jest zjawią, która objawiła się swojej dawnej ukochanej, czyli Marysi. Była ona bowiem w przeszłości związana zaręczynami z młodzieńcem, który pochodził z dobrej rodziny. Upiór ten stworzony był na podstawie autentycznej postaci, jaką był malarz Lu­dwik de La­ve­aux, członek sta­rej, fran­cu­skiej ro­dzi­ny hra­biow­skiej. Jego związek z ukochaną był niespełniony, Ludwik zmarł przed ślubem. Wtedy Marysia poślubiła bronowickiego chłopa, Wojtka. Po spotkaniu z Widmem Marysia uświadomiła sobie, że nie do końca kocha ona swojego obecnego męża. Widmo jest dla niej symbolem marzeń, których nie udało jej się spełnić w młodości.

Stańczyk

Stańczyk był błaznem na dworze ostatnich Jagiellonów i stał się słynną postacią historyczną. Przede wszystkim kojarzony jest dziś z obrazem Jana Matejki, który uwiecznił jego wizerunek. Na obrazie tym Stańczyk jest wyraźnie zasmucony, niepokoi się on bowiem o przyszłość swojej ojczyzny. W „Weselu” Stańczyk ukazuje się Dziennikarzowi i każe mu obserwować rzeczywistość i krytycznie jej oceniać. Zjawa ta symbolizuje mądrość oraz patriotyzm, zainteresowanie losami państwa. Wręcza on Dziennikarzowi kadyceusz. 

Rycerz

Rycerz jest widmem, które w dramacie ukazuje się Poecie. Postać ta marzyła bowiem o stworzeniu wielkiego poematu i na te pragnienia odpowiedziało widmo. Postać Rycerza jest wzorowana na słynnym Zawiszy Czarnym, który znany jest głównie z udziału w bitwie pod Grunwaldem. Rycerz niesie ze sobą symbolikę cnót rycerskich, szlachetności i dobroci, jakie powinny kierować jego działaniami. Funkcją Rycerza jest przywrócenie Polakom pamięci o wielkich czasach z historii ich ojczyzny i wzbudzenie w nich zapału do walki. Jego pojawienie się ma wyrwać społeczeństwo z apatii, ale gdy podnosi on przyłbicę, to okazuje się, że pod nią nikogo nie ma. To z kolei symbol słomianego zapału polskiego społeczeństwa.

Hetman

Zjawa Hetmana wzorowana jest na Franciszku, Ksawerym Branickim i ukazuje się on Panu Młodemu. Branicki był zdrajcą narodowym, przeciwstawiał się reformom Sejmu Czteroletniego, uczestniczył w konfederacji targowickiej i był znanym sympatykiem polityki carycy Katarzyny II. Widmo Hetmana próbowało odwieść Pana Młodego od bratania się chłopstwem, którzy są w jego przekonaniu gorsi. Stał się symbolem walk klasowych i niechęci do wspólnej pracy na rzecz społeczeństwa. Widmo to ukazuje także rozterki Pana Młodego, który nie jest pewien swoich decyzji o małżeństwie z chłopką.

Upiór 

Upiór to przerażająca zjawa, cała pokryta krwią. Na jego czole widać znamię, czyli symbol bratobójczej walki. Objawił się on Dziadowi, ponieważ Upiór w istocie stworzony został na podstawie postaci Jakuba Szeli, który był inicjatorem krwawego powstania chłopskiego. To symbol niechęci między szlachtą a chłopami.

Wernyhora 

Wernyhora jest legendarną postacią, lirykiem i wieszczem kozackim. Pojawił się Gospodarzowi i wręczył mu złoty róg, który ten następnie powierzył młodemu chłopakowi, a ten zgubił go. Wernyhora jest symbolem walki o wolność. W trakcie swojej wizyty zgubił też złotą podkowę – symbol oczekiwania na niepodległość.

Dodaj komentarz