Bohaterowie dramatu „Wesele” autorstwa Stanisława Wyspiańskiego dzielą się na realistycznych oraz fantastycznych. Do tych drugich należą zjawy odwiedzające bronowickie wesele. Jednym z widm, które nawiedzają gości, jest Stańczyk.
Charakterystyka Stańczyka
Stańczyk był nadwornym błaznem między innymi Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta, czyli ostatnich królów Polski z dynastii Jagiellonów. Symbolizuje on więc dawne czasy świetności Polski, zanim wolna elekcja i przywileje szlacheckie doprowadziły do upadku kraju. W trakcie wesela w bronowickiej wsi Stańczyk ukazał się Dziennikarzowi. Wyspiański tym samym sugerował, że prasa pełniła w jego czasach podobną rolę, co błazen na dworze królewskim – widziała wady i problemy polityczne trapiące społeczeństwo i powinna zwracać na nie uwagę.
Stańczyk jako błazen i komik wywierał wpływ na królów, na dworze których przebywał. Przy pomocy dowcipów mógł zwracać ich uwagę na ważne problemy, na które powinni oni zwrócić swoją uwagę. Stańczyk znany był ze swojego obycia, dużej inteligencji oraz złośliwego poczucia humoru, które często wymierzał we władców. Jego postać zyskała na popularności dzięki znanemu obrazowi Jana Matejki, na którym zmartwiony Stańczyk siedzi samotnie, w trakcie gdy w tle bawią się elity. W trakcie gdy sam król i dworzanie bawią się beztrosko, to błazen jak prawdziwy mąż stanu zamartwia się sytuacją w kraju.
Stańczyk objawił się Dziennikarzowi w trakcie wesela, ponieważ wciąż martwił się o losy swojej ojczyzny, nawet kilkaset lat po swojej śmierci. Widział on także to, jak ludzie pogrążają się w marazmie, zamiast skupić się na odzyskaniu niepodległości przez Polskę. Stańczyk jest więc postacią, która trzeźwo ocenia sytuację i potrafi dostrzec trapiące społeczeństwo problemy. Wybór Dziennikarza przez Stańczyka motywowany był tym, że to właśnie on powinien zachęcać ludzi do walki i uświadamiać ich, jak naprawdę wygląda sytuacja. Stańczyk jest więc obserwatorem i krytykiem a w Dziennikarzu widzi swojego duchowego spadkobiercę.
Spotkanie ze Stańczykiem jest dla Dziennikarza próbą, w trakcie której widać, jak bardzo zmieniło się społeczeństwo. Dziennikarzowi brakuje odwagi i krytycyzmu, jakim charakteryzował się Stańczyk oraz jego troski o dobro ojczyzny. Stańczyk jest postacią, której zadaniem jest mącić, zwracać uwagę na problemy społeczeństwa oraz na bieżąco śledzić to, co dzieje się w kraju, tak jak powinien robić to Dziennikarz.