Księga Koheleta – motywy literackie

Autor: Marta Grandke

Stary Testament składa się z wielu tekstów, a jednym z ważniejszych wciąż pozostaje Księga Koheleta. Jej nazwa odnosi się do stanowiska, jakim była funkcja osoby urzędowo uprawnionej do przemawiania podczas zebrań. Był więc swego rodzaju łącznikiem społeczności z Bogiem. Musiał więc być wykształcony i obyty w otaczającym go świecie. Księga Koheleta przede wszystkim podejmuje tematykę marności i przemijania i ich obecności w życiu ludzkim. Znajdują się w niej rozważania nad sensem ludzkiej egzystencji.

Motyw marności

Najważniejszym motywem Księgi Koheleta jest ten dotyczący marności. Najsłynniejszym hasłem dotyczącym go jest „vanitas vanitatum, et omnia vanitas” czyli „marność nad marnościami i wszystko marność”. Oznacza to, że wszystkie działania ludzkie są bezcelowe, ponieważ i tak przeminą i nic nie jest w stanie tego powstrzymać. Dotyczy to nie tylko człowieka, ale też wszystkiego, co go otacza. Taka jest bowiem natura świata. Wszystko musi przeminąć i ostatecznie zostanie zapomniane. Tak więc to, co charakteryzuje życie człowieka, to jego marność i błahość wobec otaczającej go rzeczywistości. Nic nie jest pewne i stałe, dlatego wszystko jest z góry skazane na bycie marnym i nieważnym.

Motyw życia

W Księdze Koheleta pojawia się też motyw ludzkiego życia. Ono także jest marnością i przemija. W związku z tym należy cieszyć się każdym dniem, ponieważ i tak wszystko ostatecznie przepadnie. Z życia należy korzystać, nie wolno go marnować. W obliczu przemijania istotne jest więc chwytanie każdej chwili i wykorzystywanie jej najlepiej jak tylko się da. Życie jest więc darem, z którego człowiek powinien umiejętnie korzystać, przestrzegając bożych zaleceń.

Motyw Boga

W Księdze Koheleta, podobnie jak w innych tekstach Biblii, pojawia się także motyw Boga. jest on stwórcą człowieka i to on decyduje o tym, jak ma wyglądać jego życie. Dopiero stosowanie się do reguł narzuconych przez Stwórcę może dać człowiekowi radość i uchronić go przez marnością. Wiara prowadzi bowiem człowieka do zbawienia i życia wiecznego. To Bóg wyznaczył też, co w życiu człowieka ma być szczęściem, a co grzechem. Człowiek może jedynie dostosować się do jego przykazań i starać się spełniać jego wolę.

Motyw rozumu

W Księdze Koheleta jest obecny także motyw rozumu i ograniczonych możliwości poznawczych człowieka. Nie jest on w stanie pojąć wszystkiego i nie powinien próbować tego robić. Z drugiej strony powinien jednak też dążyć do poszerzania swojej wiedzy.

Motyw przemijania

Z motywem vanitas bezpośrednio łączy się motyw przemijania. Jest ono naturalnym aspektem ludzkiego życia i częścią natury świata. Nic nie jest w stanie się przed nim uchronić i dotyka ono każdego. Należy to zaakceptować i żyć w zgodzie z tym. Próby walki z przemijaniem nie mają szansy się powieść. Człowiek przeminie i zostanie zapomniany, jak wszystko inne na świecie.

Dodaj komentarz