William Szekspir to jeden z najbardziej znanych i rozpoznawalnych twórców literatury światowej. W jego dorobku można znaleźć wiele doskonałych dramatów, które weszły już do kanonu lektur, które zna praktycznie każdy. Jednym z takich dzieł jest „Makbet”, opowiadający historię tytułowego bohatera, który został królem Szkocji. Dramat pokazuje, co z człowiekiem potrafi zrobić władza i nadmierna ambicja. Postać Makbeta to także studium upadku i obłędu.
Charakterystyka Makbeta
Makbet to postać główna i tytułowa, doświadczająca zmiany w trakcie trwania akcji dramatu. Jego sylwetka oparta jest o prawdziwego szkockiego króla, który miał rządzić w latach 1040-1057. Dzieje jego życia także czerpią z losów tego generała, który zamordował swojego króla, by zostać jedynym władcą Szkocji.
Czytelnik poznaje Makbeta jako kuzyna króla Szkocji, Dunkana i dowódcę jego wojsk. Dowodzi on siłami szkockimi w sposób znakomity i sprawny, dzięki czemu wygrana zostaje wojna szkocko-norweska. W zamian za swoje zasługi Makbet zostaje mianowany przez Dunkana tanem Kawdoru. Wcześniej w spadku po ojcu miał jedynie tytuł tana Glamis. Na początku Makbet jest wiernym mężem lady Makbet, dobrym dowódcą, lojalnym podwładnym króla Dunkana i jego wspierającym kuzynem. Jego ambicje nie sięgają pozycji, które mu się nie należą. Ceni sobie takie wartości jak rodzina czy służba swojej ojczyźnie. Można powiedzieć, że na tym etapie swojego życia Makbet jest przede wszystkim szlachetny, honorowy i odważny.
Kluczowym momentem w życiu Makbeta okazuje się spotkanie trzech wiedźm na wrzosowisku. Ma to miejsce po tym, jak wygrana zostaje wojna szkocko-norweska. Makbet spotyka wiedźmy, gdy idzie przez pole wraz ze swoim przyjacielem, Bankiem. Wiedźmy pozdrawiają go tytułami tana Glamis, tana Kawdoru oraz przyszłego króla Szkocji. Makbet jest zaskoczony, ale wkrótce wypełnia się pierwsza część przepowiedni i król Dunkan za zasługi nadaje mu tytuł tana Kawdoru. Powoduje to, że Makbet zaczyna wierzyć w zasłyszaną przepowiednię, a to zmienia całe jego życie.
Makbet zaczyna odczuwać żądzę władzy oraz coraz bardziej rosnące ambicje względem swojej pozycji. Oprócz tego ulega namowom żony. Lady Makbet jest jeszcze bardziej ambitna niż jej mąż i to właśnie ona namawia go do morderstwa króla Dunkana. Makbet ulega zatem słabości i zapomina o tym, co jest dobre, a co złe. Staje się przez to mordercą i zdobywa upragniony tron. Jednocześnie jest to dla niego początek końca i zapowiedź jego upadku.
W najważniejszym momencie życia Makbeta okazało się, że jest on słaby i podatny na wpływy, pożąda władzy i nie jest w stanie nad tym zapanować i ulega żonie, która steruje jego poczynaniami. Lady Makbet bez trudu manipulowała mężem i zmuszała go do spełniania swojej woli. Makbetowi brakowało zatem silnej woli i niewzruszonych zasad moralnych. Zaprzedał on swoje wartości, gdy tylko szansa na zdobycie tronu pojawiła się przed nim. Świadczy to o tym, że jest lojalność i honor były zaledwie powierzchowne i nie przetrwały próby charakteru Makbeta.
Wiele w życiu Makbeta zależy od woli jego żony. Ta zaś z kolei nie wspiera męża, zmusza go do popełnienia morderstwa, nieustannie zarzuca mu słabość oraz tchórzostwo. W efekcie Makbet spełnia jej życzenia, co przypłaca zdrowiem psychicznym i obłędem. Staje się mordercą, by jego żona mogła się cieszyć pozycją królowej.
Ambicja i chęć zdobycia tronu odbierają Makbetowi zdolność racjonalnego myślenia. Zapomina o tym, że morderstwo to zaprzedanie duszy i że dalsza część wróżby mówi o tym, że i tak władzy nie uda mu się zachować – to Banko ma być ojcem królów. By zabezpieczyć swoją władzę, Makbet pozbywa się więc nie tylko króla, ale też i przyjaciela. Staje się zatem gotowy na wszystko i nie liczy się dla niego nic oprócz tronu.
Makbet jest postacią wewnętrznie rozdartą. Z jednej strony czuje, że wszystkie tytuły i zaszczyty należą się mu, ale z drugiej strony brzydzi się sobą, swoją słabością i popełnioną przez siebie zbrodnią. Gdyby nie żona, to czekałby na to, co przyniesie mu los i nie zdecydował się na aktywne działanie. To lady Makbet popycha do działania i to ona staje się osobą, która planuje zbrodnię i stara się doprowadzić do jej popełnienia. Makbet jest bardziej bierny, nie decyduje się na podejmowanie konkretnych czynów. Bez żony nie udałoby mu się zdobyć tronu i trwałby, czekając na to, co dalej wydarzy się w jego życiu.
Morderstwo było momentem, w którym osobowość Makbeta po prostu zaczęła się rozpadać, a on sam popadał stopniowo w obłęd. Zaczęły mu towarzyszyć paranoiczne myśli, wszędzie widział wrogów i nieustannie sądził, że ktoś czyha na jego pozycję i życie. Słyszał także głosy i widział zakrwawione upiory. Makbet od momentu zamordowania króla Dunkana utracił zdrowe zmysły i nie był zdolny do racjonalnego myślenia.
Makbet jest zatem postacią skomplikowaną i pełną sprzeczności. Pozorny honor, dobroć i lojalność, jakie zdawał się sobą reprezentować, szybko okazały się złudzeniem. Zastąpiła je ambicja oraz pragnienie władzy, które ostatecznie ściągnęło na Makbeta klęskę i przyczyniło się do jego upadku.