William Szekspir to jeden z najbardziej znanych twórców w światowej historii literatury. Pozostawił on po sobie wiele doskonałych dramatów, a jednym z nich jest „Makbet”, czyli pozycja, która na stałe weszła do kanonu i została obowiązkową lekturą. „Makbet” powstał około 1606 roku i od tego czas doczekał się licznych wydań, spektakli oraz adaptacji. Opowiada on o losach tytułowego Makbeta i jego żony, których życie zmienia się po tym, jak trzy wiedźmy przepowiadają Makbetowi, że zostanie on królem Szkocji. W ten sposób autor ukazał wpływa nadmiernej ambicji na ludzkie życie.
Makbet – streszczenie krótkie
Akcja dramatu dzieje się w Szkocji, prawdopodobnie w XI wieku i ma miejsce w czasie około sześciu miesięcy. Główny bohater, Makbet, to dowódca wojsk swojego kuzyna Dunkana, króla Szkocji. Pewnego razu Makbet i jego przyjaciel Banko na wrzosowisku spotykają trzy wiedźmy. Te przepowiadają, że Makbet zostanie najpierw tanem Kawdoru, a potem królem Szkocji, Banko zaś ma być ojcem królów. Niedługo później Makbet dowiaduje się, że Dunkan mianował go tanem Kawdoru i zaczyna wierzyć w zasłyszaną przepowiednię.
Po wygraniu wojny szkocko-norweskiej król Dunkan odwiedza zamek Makbeta w Inverness. Lady Makbet namawia swojego męża do zamordowania króla, a ten wreszcie jej ulega. Makbet widzi też krwawy sztylet, który prowadzi go do jego ofiary. Lady Makbet poi strażników królewskich winem, a Makbet morduje króla Dunkana sztyletem. Potem lady fabrykuje dowody, tak by wskazywały winę strażników królewskich, między innymi podrzuca im zakrwawiony sztylet. Makbet słyszy głos, który mówi mu, że nigdy już nie zaśnie.
Rano Makduf odkrywa martwego Dunkana w jego komnacie. Makbet i jego żona udają, że o niczym nie wiedzieli i są przerażeni. W tym czasie synowie Dunkana, Malkolm oraz Donalbein, uciekają do Anglii w obawie o swoje życie. Ściąga to jednak na nich podejrzenia o mordestwo. Zostają uznani za zdrajców, a królem Szkocji staje się Makbet.
Makduf nie ufa nowemu królowi, a ten żyje w strachu, że ktoś odkryje jego zbrodnię. Niepokoi się też drugą częścią przepowiedni, według której Banko ma zostać ojcem królów. Zleca więc morderstwo jego i jego syna, Fleancea. Banko ginie, ale synowi udaje się uciec.
W czasie uczty w zamku Forres Makbet dowiaduje się, że jego rozkaz nie został całkowicie wypełniony. Zaczyna popadać w obłęd, a żona zarzuca mu słabość. Makbet widzi ducha Banka, który zasiada na jego miejscu. Zachowanie męża lady Makbet tłumaczy jego chorobą. Makbet boi się Makdufa.
Trzy wiedźmy rozmawiają z Hekate, a bogini nakazuje przygotowanie eliksiru, po którym Makbet straci zmysły. Król Szkocji ponownie spotyka wiedźmy z wrzosowiska i otrzymuje od nich kolejną przepowiednię. Dowiaduje się, że powinien obawiać się Makdufa. Słyszy także, że pokonać go może jedynie człowiek zrodzony przez kobietę, a on sam utrzyma się przy władzy, aż Las Birnamski nie podejdzie do zamku Dunzynan. Potem Makbet dowiaduje się, że Makduf udał się do Anglii, gdzie ukrywa się Malkolm i zleca morderstwo żony i synka Makdufa.
W Anglii Makduf próbuje namówić Malkolma, by ten odebrał Makbetowi tron swojego ojca. Makduf dowiaduje się także o śmierci swojej rodziny. Malkolm zbiera wojsko otrzymane od króla Anglii i wyrusza wraz z nim na Szkocję. Na czele tej wyprawy staje Siward.
W tym czasie w obłęd popada także lady Makbet. Nieustannie myje dłonie, ponieważ wydaje jej się, że ma na nich krew, której nie da się zmyć. Do zamku Dunzynan zbliża się armia angielska, ukrywająca się pod gałęziami i liśćmi. Makbet zostaje zdradzony przez tanów, którzy przechodzą na stronę Malkolma. Lady Makbet popełnia samobójstwo. Posłaniec przynosi Makbetowi informację, że do jego zamku zbliża się Las Birnamski.
Makbet walczy, sądząc, że nikt zrodzony przez kobietę nie może go pokonać. Powala w pojedynki Siwarda Młodszego i staje też do walki z Makdufem. Ten ujawnia, że nie narodził się w tradycyjny sposób, tylko został przedwcześnie wyciągnięty przez medyków z łona matki. Makduf pokonuje Makbeta, a królem Szkocji zostaje prawowity dziedzic, czyli Malkolm.
Makbet – streszczenie szczegółowe
Przepowiednia trzech wiedźm
Akcja dramatu Szekspira osadzona jest w Szkocji w XI wieku podczas wojny szkocko-norweskiej. Królem jest Dunkan, a Makbet, jego kuzyn, znakomicie sprawdza się jako dowódca wojsk. W czasie burzy na otwartym polu rozmawiają ze sobą trzy czarownice. Mówią o nadchodzącej wielkiej bitwie i o chwili, kiedy znów spotkają się we trzy. Jedna z nich słyszy ropuchę i wiedźmy opuszczają pole.
W tym czasie akcja przenosi się na front wojny szkocko-norweskiej, gdzie król Dunkan dowiaduje się, jak blisko zwycięstwa był jego wróg. Na szczęście wojska są w kompetentnych rękach Makbeta i Banka. Wojska szkockie pod tą wodzą ostatecznie zwyciężają w tym konflikcie. Tan Kawdoru okazuje się być zdrajcą i król Dunkan rozkazuje go stracić. Tytuł ten i majątek w zamian za swoje zasługi na polu bitwy ma otrzymać Makbet.
Na wrzosowisku ponownie spotykają się trzy wiedźmy i zajmują się rozmaitymi sprawami. Wreszcie spotyka je Makbet, który wędruje tam wraz z Bankiem. Czarownice stają w kręgu, przypominają ludzi, ale nimi tak naprawdę nie są. Wiedźmy następnie nazywają Makbeta tanem Glamis, Kawdoru i przyszłym królem. Przepowiadają też, że Banko zapoczątkuje dynastię królewską, ale sam nigdy nie zdobędzie tronu. Makbet jest bardzo zaskoczony tą przepowiednią, ponieważ ma jedynie tytuł tana Glamis, odziedziczony po ojcu. Czarownice znikają.
Mężczyźni dyskutują na temat zasłyszanych wieści, aż dołączają do nich Angus i Rosse. Przekazują Makbetowi informację, że król Dunkan docenia jego zasługi w bitwie, zatem chce mu nadać tytuł tana Kawdoru. W ten sposób spełnia się pierwsza część przepowiedni. Banko zaczyna się obawiać, że to rozbudzi w jego przyjacielu niezdrową ambicję i pragnienie władzy. Makbet postanawia, że pozwoli przeznaczeniu działać i nie będzie ingerował w wypełnienie wróżby.
Dunkan wraz z synami, Malkolmem i Donalbeinem, docierają do zamku w Forres. Zjawia się tam także Makbet z Bankiem. Dunkan chwali Makbeta za jego czyny. Dunkan oznajmia, że odwiedzi siedzibę Makbeta, czyli zamek w Inverness. Makbet wyrusza wcześniej, by uprzedzić żonę i wszystko przygotować na przybycie króla. W czasie podróży nawiedza go myśl, że by mógł zostać królem Szkocji, musiałby pozbyć się Malkolma.
Lady Makbet z listu męża dowiaduje się o przepowiedni trzech wiedźm. Obawia się, że jej mąż będzie zbyt słaby, by siłą zdobyć tron. Sługa donosi jej, że w zamku niebawem pojawi się król Dunkan, a lady Makbet prosi duchy o siły, by mogła dokonać zbrodni. Makbet wraca do domu i oświadcza żonie, że król spędzi w zamku zaledwie jedną noc. Lady Makbet oznajmia, że zatem do świtu Dunkan musi być martwy.
Po przybyciu króla w zamku zostaje wyprawiona uczta na jego cześć. Makbet zmaga się z myślami, opuszcza biesiadę i zastanawia się nad tym, czy król Dunkan zasługuje na śmierć. Lady Makbet odnajduje męża i zarzuca mu słabość. Zapewnia go także, że tak przygotuje okoliczności mordu, by wina spadła od razu na strażników królewskich. Lady chce dokonać zbrodni sztyletem królewskim, a strażników napoić winem, by byli oni nieświadomi. W końcu Makbet ulega namowom żony i zgadza się zabić Dunkana.
Zmęczony król opuszcza ucztę i udaje się na spoczynek, czyni to również Banko wraz ze swoim synem. Makbet widzi zakrwawiony sztylet, który wskazuje mu drogę do jego ofiary. Żona daje mu znać, że strażnicy zasnęli, zatem Makbet udaje się do królewskiej komnaty.
Lady Makbet nasłuchuje odgłosów zbrodni i żałuje, że sama się nie podjęła jej dokonania zamiast Makbeta. W tym czasie Makbet zabija króla i dołącza do żony. Ma zakrwawione dłonie i wyznaje, że strażnicy przebudzili się na chwilę, ale szybko znów zasnęli. Mężczyzna wyznaje, że usłyszał głos, który zapowiedział mu, że już nigdy nie zaśnie. Żona każe mu odnieść sztylet i podrzucić go strażnikom, a także pobrudzić ich krwią zabitego króla. Ostatecznie sama fabrykuje dowody. Makbet brzydzi się swoich rąk i boi się każdego dźwięku. Zaczyna żałować swojego czynu, ale nie da się go cofnąć.
Po króla przybywają Makduf i Lennox. Dowiadują się, że ten jeszcze nie wstał po uczcie, zatem Makduf udaje się do jego komnaty i odkrywa, że Dunkan został zamordowany. Lady Makbet i jej mąż udają zaskoczonych i przerażonych tym odkryciem. Makbet wyznaje, że w przypływie gniewu zamordował strażników, co powoduje niezadowolenie Makdufa, ponieważ byli oni jedynymi świadkami zbrodni. Synowie króla wyjeżdżają bez pożegnania, ponieważ zaczynają się obawiać o swoje życie. W trakcie zebrania zostają uznani za osoby podejrzane i nazywa się ich zdrajcami. Ponieważ brakuje innych spadkobierców po Dunkanie, królem Szkocji zostaje zgodnie z przepowiednią Makbet, jako kuzyn Dunkana.
Makbet na tronie
Banko ma poważne wątpliwości co do tego, jak Makbet zdobył tron i rozmyśla o przepowiedni. Z kolei króla martwi fakt, że to potomkowie Banka mają przejąć po nim władzę. W związku z tym zleca morderstwo Banka oraz jego syna o imieniu Fleance. Rozkaz zostaje wypełniony tylko w połowie – Banko ginie, ale jego synowi udaje się zbiec.
Makbet rozmawia z żoną, żali się jej na prześladujące go koszmary. Ta obawia się, że król ma stracić władzę. W zamku Forres odbywa się uczta i w jej trakcie Makbet otrzymuje informację o tym, że nie udało się zabić syna Banka. Makbetowi wydaje się, że na swoim miejscu widzi zasiadającego ducha Banka. Lady Makbet tłumaczy gościom jego zachowanie chorobą.
Tymczasem na wrzosowisku wiedźmy spotykają się z Hekate, a bogini zleca przygotowanie eliksiru, po którym Makbet straci zdrowe zmysły. Pojawia się król, który pragnie usłyszeć od czarownic kolejną przepowiednię. Te mówią mu, że powinien obawiać się Makdufa. Zapowiadają także, że Makbeta może pokonać tylko człowiek, który nie zrodził się z łona kobiety. Władza Makbeta upadnie, gdy do zamku Dunzynan podejdzie las Birnamski. Makbet próbuje też dowiedzieć się, czy potomstwo Banka przejmie jego tron, ale nie uzyskuje na to pytanie odpowiedzi. Makbet zleca morderstwo żony i syna Makdufa.
Tymczasem Makduf odwiedza Anglię, gdzie ukrywa się Malkolm. Próbuje go nakłonić do powrotu do Szkocji i odebrania tronu. Makduf w międzyczasie otrzymuje informację o śmierci swojej rodziny. Malkolm wraz z wojskami otrzymanymi od króla angielskiego wyrusza na Szkocję, a wyprawie przewodzi Siward.
Upadek Makbeta
W tym czasie lady Makbet ogarnia obłęd. Wydaje jej się, że ma zakrwawione dłonie, których nie jest w stanie domyć. Denerwuje ją to, że przez obłęd Makbeta rodzina Makdufa straciła życie, W tym czasie do zamku zbliża się już armia angielska. By ukryć swoją liczebność, żołnierze zakrywają się gałęziami. Do Makbeta docierają informacje o nieuleczalnym szaleństwie jego żony, a po kraju krążą doniesienia o jego własnym obłędzie. Makbet dowiaduje się także, że tanowie go zdradzili i zdecydowali się przejść na stronę Malkolma. W tym czasie Malkolm i Makduf ukryci pod gałęziami wraz z wojskiem coraz bardziej zbliżają się do zamku. Doniesienia o nielicznych ludziach wiernych Makbetowi sprawiają, że wierzą w swoje zwycięstwo.
Oszalała lady Makbet popełnia samobójstwo. Posłaniec przynosi Makbetowi zaskakującą wieść, że do zamku zbliża się Las Birnamski. Makbet wie już, że zbliża się koniec jego rządów.
Rozpoczyna się bitwa. Makbetowi udaje się pokonać w pojedynku Siwarda Młodszego. Malkolmowi udaje się bez trudu dostać do oblężonego zamku. Makdufowi także udaje się zainicjować stracie z Makbetem. Król przypomina o przepowiedni, według której człowiek zrodzony z łona kobiety nie może go pokonać. Okazuje się jednak, że Makduf został przedwcześnie wyciągnięty z łona matki przez medyków. Pokonuje on zatem Makbeta w walce. Malkolm wchodzi do komnaty królewskiej w towarzystwie swoich żołnierzy i zostaje kolejnym królem Szkocji. Siward bardzo żałuje śmierci syna i rozpacza po nim, ale jest dumny, że miała ona miejsce na polu bitwy. Makduf wchodzi do komnaty z głową Makbeta nabitą na włócznię. Malkolm nadaje wszystkim tanom tytuły hrabiowskie. Zaprasza zgromadzonych na swoją koronację w Skonie. Tak kończą się krwawe i niespokojne rządy Makbeta zapowiedziane w przepowiedni trzech wiedźm.