Obraz komunizmu w Przedwiośniu

Autor: Marta Grandke

Stefan Żeromski osadził akcję swojej powieści „Przedwiośnie” w czasach, gdy w Europie zrodziło się wiele systemów politycznych, które walczyły między sobą o dominację. Jedną z nich był komunizm. Główny bohater, Cezary Baryka, obserwuje jego działania już w rodzinnym Baku, gdzie pojawiają się agitatorzy polityczni, przygotowujący miejscową społeczność na rewolucję i przyjęcie ideałów komunistycznych. Czytelnik postrzega więc ten ustrój oczami dorastającego Baryki, który początkowo, jako nastolatek, jest nim silnie i nawinie zafascynowany, a potem, jako dorosły świadomie formułuje swoje poglądy i czerpie z tego systemu to, co uważa za słuszne i łączy te elementy z patriotyzmem i chęcią odbudowy silnej Polski, w której mógłby żyć.

Komunizm ukazany jest przede wszystkim w „Przedwiośniu” jako system agresywny i przemocy, posługujący się krwawym narzędziem, jakim jest rewolucja. Zniszczyła ona Baku i doprowadziła do śmierci wielu osób. W ten sposób Żeromski przestrzegał czytelników przed brutalnymi przewrotami, które mogą szybko wymknąć się spod kontroli. Obraz rewolucji jest w „Przedwiośniu” opisany niemal jak dokument, bez wpływających na jego odbiór emocji.

Początkowo Cezary Baryka bardzo naiwnie podchodził do zagadnienia rewolucji, ukazując, jak naiwni bywają neofici i młode osoby, Potem zaś jego poglądy zostały zweryfikowane przez życie, udział w rewolucji i wojnę z bolszewikami. Ukształtował go także pobyt w tradycyjnym dworku ziemiańskim, gdzie obserwował wyzysk chłopów. Cezary był więc człowiekiem świadomym tego, że założenia komunistów mają swoje wady i zalety, ale także wiedział, że posługują się oni wyjątkowo brutalnymi narzędziami, do wprowadzania swoich reform. Cezary poznał także osoby całkowicie wierzące w komunizm, jaką był na przykład Antoni Lulek. W ten sposób Żeromski ukazał fanatyzm i zaślepienie niektórych osób, które nie dostrzegały skali okrucieństwa, jakie miało miejsce wokół nich.

Żeromski w „Przedwiośniu” postarał się więc opisać komunizm w jak najbardziej obiektywny sposób. Ukazał więc jego założenia, które były słuszne, jak i te, które przyczyniły się do nieszczęścia wielu osób na całym świecie. Z reporterską dokładnością opisał wydarzenia z rewolucji w Baku, dając w ten sposób czytelnikowi szansę, by sam wyrobił sobie na ich temat własną opinię. Powieść Żeromskiego może więc służyć jako wierny zapis tego, co działo się w Europie na początku XX wieku.

Dodaj komentarz