Odprawa posłów greckich jako tragedia antyczna – podobieństwa i różnice

Autor: Marta Grandke

W dorobku twórczym Jana Kochanowskiego wyróżnić można szczególne dzieło zatytułowane „Odprawa posłów greckich”. Była to pierwsza polska tragedia renesansowa. W trakcie jej tworzenia Kochanowski – jak przystało na poetę doby renesansu – inspirował się antycznymi twórcami. W związku z tym w dziele tym wyróżnić można wiele cech charakterystycznych dla dramatu antycznego. Wskazać można jednak też pewne odstępstwa od starożytnego wzorca.

Nawiązanie do czasów antycznych widać już w wyborze tematu, którym jest wojna trojańska, jednak autor zachował także inne cechy znane z tego okresu. Przede wszystkim Kochanowski pozostał wierny zasadzie trzech jedności, tak ważnej dla tragedii antycznej. Wszystkie wydarzenia, jakie opisał w swoim dziele, dzieją się w tym samym miejscu, jakim jest przestrzeń przed pałacem królewskim w Troi. Cała akcja zaś dzieje się w mniej niż w dobę, najprawdopodobniej zajmuje raptem kilka godzin i dotyczy ona przybycia poselstwa greckiego w związku z nadchodzącym konfliktem w Troi, spowodowanym porwaniem Heleny ze Sparty. Kochanowski zachował także zasadę decorum, mówiącą o tym, że styl wypowiedzi powinien być dopasowany do opisywanej przy jego użyciu sytuacji. W swoim dramacie zawarł także elementy budowy typowe dla tragedii antycznej, takie jak na przykład obecność chóru, komentującego poczynania bohaterów. W dziele tym nie ma scen zbiorowych, maksymalnie w jednej scenie dialog ze sobą prowadzą co najwyżej trzy postaci. Odbiór dzieła Kochanowskiego prowadzi widza do odczucia katharsis, czyli oczyszczenia i ma on poddać się refleksji. Służy temu ukazanie bohaterów jako prostych postaci, reprezentujących sobą jedynie wskazaną, główną cechę.

Jednak w pewnych aspektach Kochanowski odszedł od wyznaczników gatunku jakim była tragedia antyczna. W jego dziele nie ma fatum, a bohaterowie mają wpływ na otaczającą ich rzeczywistość, przez co to ich własne decyzje prowadzą do nieszczęścia, nie zaś okrutny los. Członkami chóru nie jest u poety starszyzna złożona z mężczyzn, tylko zgromadzenie panien trojańskich, co w antycznej tragedii było raczej niespotykane.

Bardzo wiele cech „Odprawy posłów greckich” wskazuje więc na silną inspirację Kochanowskiego tamtym okresem i dziełami pochodzącymi z niego. Jednak poeta nie wahał się przed wprowadzeniem zmian, które nadały jego tragedii indywidualnego rysu, wyróżniającego go na tle tego bardzo znanego i rozpowszechnionego w swoim czasie gatunku.

Dodaj komentarz