„Pan Tadeusz” to jedno z najważniejszych dzieł literatury polskiej. Adam Mickiewicz ubrał w formę epopei narodowej, którą po raz pierwszy opublikowano w roku 1834. Opowiada ona historię pewnej społeczności szlacheckiej, która angażuje się w kwestie narodowe i wyzwoleńcze. Głównym bohaterem, wbrew temu, co sugeruje tytuł, nie jest pan Tadeusz, ale jego ojciec, Jacek Soplica. W dziele można wyszczególnić kilka najważniejszych wątków, które przeplatają się wzajemnie.
Wątek miłosny
Jednym z najważniejszych wątków jest ten, który dotyczy związku i miłości Tadeusza oraz Zosi. Łączy się on z innymi relacjami – na przykład ich rodziców, czyli Jacka Soplicy i Ewy Horeszkówny. Te dwa związki stanowią swoje swoiste uzupełnienie oraz odbicia. Miłość Tadeusza i Zosi jest tym, czym mogłoby być uczucie wiążące Jacka i Ewę, gdyby sprzyjały im okoliczności. Ślub Tadeusza i Zosi kończy dawny spór między rodami i jest swoistym dopełnieniem tego, co zaczęło się dziać w momencie, w którym odrzucony Jacek Soplica zamordował Stolnika Horeszkę.
Wątek patriotyczny
Kolejnym ważnym wątkiem jest ten związany z patriotyzmem i walką o niepodległość. Akcja „Pana Tadeusza” ma bowiem miejsce w czasach zaborów, a Litwa znajdowała się pod okupacją rosyjską. Uczestnictwo w życiu politycznym oznacza więc dla bohaterów epopei aktywną walkę z zaborcą. Opisywani przez Mickiewicza Soplicowie są patriotami, w ich salonie wiszą na przykład portrety Kościuszki i Rejtana. Pamięć o bohaterach narodowych jest więc w tej społeczności zawsze żywa. Przykładem postaci zaangażowanej w walkę wyzwoleńczą jest Jacek Soplica, który pod imieniem księdza Robaka stara się działać na korzyść ojczyzny, przygotowuje Litwę na nadejście armii Napoleona i wybuch powstania.
Wątek historyczny
Mickiewicz dużą wagę przykładał także do historii swojej ojczyzny, jej kultury, tradycji i obyczajowości. W „Panu Tadeuszu” opisał też świat, który powoli odchodził już w niepamięć, czyli świat szlachecki, pełen zwyczajów ściśle powiązanych z miłością do ojczyzny. W ten sposób upamiętnił je i utrwalił w na zawsze w historii literatury i w świadomości czytelników. Historia jest dla Mickiewicza ważnym aspektem, ponieważ dzięki niej naród mógł budować dalej swoją utraconą w wyniku zaborów tożsamość narodową. W trudnych czasach istotna była także pamięć o dawnej świetności Polski.
Wątek sporu o zamek
Kolejnym ważnym aspektem był także spór o zamek między hrabią Horeszko a Soplicami. Jest on efektem dawnych czynów Jacka Soplicy, który zamordował jego poprzedniego właściciela, Stolnika Horeszko. Przez długi czas opiekował się nim klucznik Gerwazy. W późniejszych latach obracającą się w ruinę budowlą zainteresował się brat Jacka, czyli Sędzia. Spór o zamek ostatecznie kończy się ugodą, a wszystko to dzięki małżeństwu przedstawicieli zwaśnionych rodów, czyli Tadeusza i Zosi.