Jacek Soplica jest głównym bohaterem epopei narodowej Adama Mickiewicza zatytułowanej „Pan Tadeusz” i wydanej po raz pierwszy w roku 1834. Jest to postać dynamiczna, przeszła bowiem przemianę i z nieszczęśliwego kochanka zmieniła się w bojownika o wolność zniewolonej ojczyzny. Dzieje Jacka Soplicy stanowią wyjątkowo dramatyczną opowieść, bohater popełnił bowiem w swoim życiu wiele błędów.
Dzieje Jacka Soplicy
Jacek Soplica urodził się w średniozamożnej, litewskiej rodzinie szlacheckiej i miał młodszego brata, znanego w dziele jako Sędzia. Za młodu był bardzo porywczym, wybuchowym człowiekiem, zjednał sobie jednak poparcie sąsiadów. Z tego powodu zainteresował się nim Stolnik Horeszko, bogaty magnat. Soplica zaczął więc często bywać na zamku Horeszków, co zaowocowało jego miłością do córki Stolnika, pięknej Ewy. Wciąż jednak uważał, że nie jest dla niej odpowiednią partią – nie był przecież wystarczająco bogaty. Ostatecznie więc nigdy nie przedstawił swoich zamiarów jej ojcu, a ten znalazł innego kandydata.
Gdy Jacek się o tym dowiedział, bez słowa uciekł z zamku. Jacek, mimo małżeństwa z inną kobietą, wciąż nie potrafił zapomnieć o miłości. Wpadł w nałóg alkoholowy i owdowiały opiekował się swoim synem, Tadeuszem. Pewnego dnia Jacek ujrzał, jak na zamek Horeszki napadają Moskale. W gniewie ruszył na miejsce ataku i zobaczył, że Horeszkowie doskonale radzą sobie z odpieraniem go. Porywczy Jacek w przypływie wściekłości chwycił za broń i przypadkowo wystrzelił w stronę Stolnika, zabijając go.
Po tym wydarzeniu Soplica musiał uchodzić za granicę, został bowiem uznany za sprzymierzeńca Moskali. Tam postanowił odpokutować swoje grzechy, działając na rzecz ojczyzny. Jacek Soplica stał się księdzem Robakiem – walczył zbrojnie na wielu polach bitew, dołączył do armii Napoleona, a na Litwę powrócił jako emisariusz, przygotowując ją na nadejście francuskich wojsk i pragnąc wzniecić powstanie na Litwie. Zaopiekował się także Zosią, córką Ewy, gdy ta zmarła i pozostawiła córkę samą. Soplica ginie, chronią ostatniego z Horeszków – Hrabiego – przed śmiertelnym postrzałem. Przed śmiercią wyznaje klucznikowi Horeszków, Gerwazemu, wszystkie swoje winy i uzyskuje jego przebaczenie.
Przemiana Jacka Soplicy
Życie Jacka Soplicy można podzielić na dwie części – pod jego prawdziwym nazwiskiem i w okresie, w którym przyjął miano księdza Robaka. Miało to miejsce ze względu na ogromną przemianę wewnętrzną, jaką Soplica przeszedł pod wpływem dramatycznych błędów popełnionych przez niego w okresie młodości. Początkowo był on porywczym, niedoświadczonym szlachcicem, skorym do bitek, awantur i zabaw. Gdy zakochał się w Ewie Horeszkównie i bieg spraw sprawił, że do małżeństwa nie doszło, to jego wściekłość trwała przez wiele lat i ostatecznie doprowadziła ona do zabicia Stolnika Horeszki.
Było to dla Soplicy wydarzenie przełomowe, które odmieniło jego życie oraz jego samego, co wyraziło się także w symbolicznej zmianie imienia na księdza Robaka. Oznaczało to, że Soplica nie jest już tym samym człowiekiem, jako którego znano go w czasach jego młodości. Jacek zmienił się, ponieważ zobaczył, do czego doprowadziło go jego zachowanie, porywczość i nieokiełznany temperament. Przez swoje problemy z agresją i z alkoholem Soplica zniszczył rodzinę Horeszków i stał się zdrajcą narodowym, mówiono bowiem o nim jak o sojuszniku Moskali, zabił bowiem Stolnika w trakcie ich ataku na zamek.
Jacek uszedł za granicę i był to moment jego przemiany z nieszczęśliwego, romantycznego kochanka w patriotę, bojownika o wolność, niepodległość i sprawę większą niż jego prywatny interes. Był świadomy tego, jak wielkiego grzechu się dopuścił i postanowił go odpokutować, dokładając wszystkich sił, by ocalić swoją ojczyznę dla innych. Zaopiekował się także córką Ewy Horeszkówny, gdy Zosia została sama na świecie. Przed śmiercią wyspowiadał się i uzyskał przebaczenie klucznika Horeszków, co sprawiło, że jegp pokuta zakończyła się.
Jacek Soplica jest więc bohaterem, który popełnił w życiu wiele błędów, przyczyniły się one jednak do jego głębokiej, poważnej przemiany, która wyraziła się w symbolicznej zmianie jego imienia na księdza Robaka.