Prawda o naturze ludzkiej. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci bajek Ignacego Krasickiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Autor: Marta Grandke

Bajka to bardzo popularny i krótki gatunek literacki, który charakteryzuje się obecnością morału. Przekazuje zatem ona odbiorcy pewne refleksje i wartości, pokazuje także uniwersalne sytuacje w życiu, ukryte na przykład za postaciami zwierząt. Bajki zawierają też alegorie i dzięki temu mogą właśnie zawierać w sobie wspomniane morały. Ten gatunek literacki ma długą historię i tradycję, która sięga już do czasów starożytnych. Już wtedy powstawały historię przekazujące ważne wnioski w sposób ukryty za pozornie lekką formą. Jest to między innymi prawda o naturze ludzkiej. Znaleźć ją można między innymi w bajkach Ezopa, w dziełach Ignacego Krasickiego oraz w utworach autorstwa La Fontaine’a.

Ezop jest znany jako pierwszy bajkopisarz, a jego dzieła wciąż cieszą się ogromną popularnością. Nie da się poruszyć zagadnienia bajek i nie wspomnieć o wkładzie, jaki Ezop miał w ten gatunek. Jego dorobek to wiele historii, które wciąż przedstawiają uniwersalną prawdę o naturze ludzkiej. Przykładem tego jest na przykład tekst „Wiatr północny”. Opowiada on o sporze, jaki wiódł właśnie wiatr północny ze słońcem o to, które z nich jest silniejsze. Wygrać miał ten żywioł, który zmusi wędrowca do zdjęcia płaszcza.

Wiatr dmuchał tak bardzo, że mężczyzna jeszcze ciaśniej otulił się okryciem. Słońce jednak spokojnie świeciło na niego, aż zrobiło mu się tak gorąco, że sam z siebie zdjął płaszcz. Pokazuje to, że natura ludzka łatwiej ulega jednak perswazji niż przemocy. Ludzie często jednak próbują coś wymusić na drugiej osobie, nie biorąc pod uwagę, że łagodnym przekonywaniem jej do swojej racji mogą o wiele więcej zdziałać. Ezop dostrzegał więc uniwersalną prawdę o ludzkiej naturze.

Dziedzictwem Ezopa są z pewnością bajki Ignacego Krasickiego, który także uważnie obserwował ludzi, a potem swoje refleksje i uwagi zamieszczał w krótkich utworach, ubierając je w opowieści na przykład o zwierzętach. Między innymi można tu wspomnieć o bajce „Jagnię i wilcy”, która opowiada o spotkaniu niewinnego jagnięcia w lesie z wilkami. Oczywiście efektem tego spotkania było to, że jagnię zostało zjedzone. Kiedy wcześniej zapytało, jakim prawem wilki chcą je zabić, drapieżniki odpowiedziały, że dlatego, że jest słabo, samotne i dobrze smakuje. To pokazuje, że jeśli ktoś silniejszy czegoś chce, nawet jeśli jest to złe czy nielegalne, to i tak zawsze to zrobi i jeszcze znajdzie jakieś usprawiedliwienie.

Krasicki ukazał zatem prawdę na temat natury ludzkiej, która mówi, że silniejsi zawsze wykorzystają okazję i nie zawahają się przed stosowaniem przemocy. Siłą wezmą to, czego chcą. Nie ma przed tym ucieczki, a ludziom brakuje wrażliwości i empatii. Są jak tytułowe wilki, ci zaś, którzy mają naturę zbliżoną do jagnięcia, bez żadnej wątpliwości padną ich ofiarą. Taka jest bowiem natura świata i społeczeństwa. Krasicki zwraca jednak uwagę na jej niesprawiedliwość.

Kruk i lis” to kolejna bajka Krasickiego. Pokazuje ona, że inną wadą ludzi jest ich próżność. Obrazuje to historia kruka i lisa. Ptak siedział na drzewie z ogromnym kawałkiem sera w dziobie. Widząc to, lis zaczął go komplementować. Po wielu pochwałach lis poprosił kruka, by ten zaprezentował mu swój głos. Zachęcony pochlebstwami ptak otworzył w tym celu dziób i wypuścił z niego trzymany kawałek sera. Lis szybko wykorzystał tę okazję – pochwycił zdobycz i uciekł. Oszukany kruk tymczasem został z niczym. Ludzie często także dają się nabrać na pochlebstwa, które służą ich manipulowaniu. Próżność ludzka jest bowiem bardzo silna.

La Fontaine to kolejny powszechnie znany twórca bajek, wśród jego dzieł znajduje się „Koń i osioł”. Opowiada ona o tytułowych zwierzętach, które dźwigały ciężkie ładunki. Osioł nie dawał rady i poprosił konia o pomoc, ale ten odmówił. Osioł pod wpływem ogromnego wysiłku niestety ostatecznie padł po drodze. Wtedy nieuprzejmość konia odbiła się na nim, ponieważ musiał wówczas i tak dźwigać ciężar osła i jeszcze na dodatek jego skórę. La Fontaine pokazał tutaj to, jak samolubny potrafi być człowiek i negatywne tego efekty.