Przyczyny nieporozumień między rodzicami a dziećmi. Omów zagadnienie na podstawie Skąpca Moliera. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Autor: Marta Grandke

Nie od dziś wiadomo, że między rodzicami a dziećmi zdarzają się nieporozumienia. Konflikty te są często pokoleniowe, wywołane dorastaniem w zupełnie innym świecie. Oprócz tego dojrzali rodzice mają doświadczenie, którego często brakuje im dzieciom – muszą je one dopiero zdobyć. Jednak ich młodość każe im się wobec tego buntować i szukać własnej drogi. Przyczyny nieporozumień między rodzicami i dziećmi są zatem różne. Często obrazowane są w dziełach literackich, na przykład takich jak „Skąpiec” Moliera, „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej, „Moralność pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej czy też „Tango” Sławomira Mrożka.

„Skąpiec” to przykład bardzo silnego i rozbudowanego konfliktu między rodzicami a dziećmi. Dochodzi do niego między ojcem, Harpagonem, a Kleantem i Elizą. Harpagon jest bowiem skrajnym skąpcem, dla którego nic nie liczy się tak jak jego majątek. Nawet dzieci nie są w tym przypadku ważniejsze od pieniędzy. Cała rodzina żyje więc w nędzy, oszczędzając na wszystkim i pogarszając sobie warunki życia. Dzieci nie są w stanie powstrzymać ojca, nie decydują bowiem o pieniądzach i cierpią z powodu skąpstwa rodzica. Na dodatek w synu i córce Harpagon dostrzega kolejny sposób na wzbogacenie się, mianowicie poprzez zawarcie korzystnych dla niego związków małżeńskich. Elizę ma okazję wydać za mąż bez wydawania na jej posag pieniędzy, Kleant ma z kolei pojąć za żonę dobrze wyprawioną dziewczynę.

Harpagona nie obchodzi to, że jego dzieci nie chcą tych związków, że kochają kogoś innego. Dla niego ich życie to tylko kolejny interes. Jego postępowanie i konflikt z dziećmi doprowadzają do tego, że przy pierwszej możliwej okazji Kleant i Eliza uwalniają się od ojca i zrywają z nim kontakt. Jest on jednak tak przejęty pieniędzmi, że nawet tego nie zauważa. Harpagon staje się człowiekiem samotnym na własne życzenie, nie obchodziło go bowiem nic poza majątkiem.

Nieporozumienia między dziećmi i rodzicami pojawiają się też w powieści „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej. Obecny jest on w rodzinie Korczyńskich, gdzie Witold różni się światopoglądowo od swojego ojca, Benedykta. Nie zgadzają się oni co do tego, jak powinno się prowadzić gospodarkę. Witold należy już bowiem do nowego pokolenia, mniej trzymającego się tradycji. Witold inaczej też widzi wychowanie swojej siostry, Leonii. Uważa bowiem, że chowana w ten sposób dziewczyna traci swoją wrażliwość i wyrasta na osobę oderwaną od prawdziwego świata.

Chłopak widzi zatem błędy, jakie popełniali jego rodzice i chce zmienić otaczającą go rzeczywistość na lepsze. Benedykt jednak broni swojej pozycji i uważa, że właściwie wypełniał swoje obowiązki jako ojciec, mąż i gospodarz. Witold martwi się też stosunkami ojca z jego szwagrem Darzeckim. Benedykta nie stać bowiem na spłatę należności wobec siostry. Witoldowi nie podoba się też podejście ojca do konfliktu z Bohatyrowiczami. Chłopak chce żyć inaczej niż jego rodzice, nie znajduje w nich wystarczających autorytetów. Ich rozmowy szybko przeistaczają się w kłótnie i ostre dyskusje.

„Moralność pani Dulskiej” Zapolskiej to obraz konfliktu między matką, tytułową Dulską, a jej synem, Zbyszkiem, który romansował ze służącą, w wyniku czego zaszła ona w niechcianą ciążę. Zbyszka drażni i odrzuca obłuda i fałszywa moralność matki, ona zaś stara się ukryć czyny Zbyszka, by nie zaszkodzić swojej opinii publicznej. Nie obchodzi jej sam czyn, jedynie jego konsekwencje i na tym właśnie zasadza się jej hipokryzja. Wszystko powinno zostać w rodzinie według Dulskiej i ta jej postawa prowadzi do ciągłych nieporozumień między nią a synem. 

„Tango” to konflikt między Arturem, pragnącym żyć w ładzie i porządku, zgodnie z zasadami, a jego rodzicami, Stomilem i Eleonorą, ludźmi do reszty wyzwolonymi, którzy obalili dawny kształt świata i zaprowadzili na nim wolność absolutną. Przez ich działania Artur nie ma się przeciwko czemu buntować, zatem wchodzi w konflikt z rodzicami i domaga się przywrócenia dawnych obyczajów i reguł. Kończy się to dla niego śmiercią, ponieważ jako jedyny walczył o zmianę.