Sklepy cynamonowe – problematyka

Autor: Marta Grandke

„Sklepy cynamonowe” to zbiór opowiadań autorstwa Brunona Schulza, który wydano po raz pierwszy w roku 1933. W swoich tekstach Schulz opisał życie w niewielkim miasteczku, Drohobyczu oraz doświadczenie swojego dzieciństwa, które tam właśnie spędził. Jednocześnie proza Schulza utrzymana jest w specyficznej, sensualnej oraz onirycznej stylistyce, która nadaje światu przedstawionemu wyjątkowości i niepowtarzalności. Problematyka tekstów składających się na „Sklepy cynamonowe” jest więc wyjątkowo zróżnicowana.

Jednym z najistotniejszych zagadnień, które podejmowane są przez Schulza w jego opowiadaniach, jest specyficzna deformacja rzeczywistości. Ma ona miejsce ze względu na to, że Schulz opisuje swoje dzieciństwo z perspektywy czasu, jest ono jego wspomnieniem czy nawet marzeniem sennym. Sprawia to, że opisywany przez niego świat zmienia się w specyficzny sposób, jest przepuszczony przez filtr złożony z nostalgii, tęsknoty oraz zniekształcony przez perspektywę dziecka. Nadaje to rzeczywistości niezwykłej atmosfery. Schulz wyolbrzymia znaczenie niektórych rzeczy, jednocześnie zupełnie pomijając inne elementy swojego dzieciństwa. Wiele rzeczy zmienia też swoje kształty, opisywany obraz faluje, odmienni także stają się ludzie, których autor pamięta z czasów swojego dzieciństwa. Podjęta tu problematyka pokazuje, jak upływ czasu potrafi wpływać na ludzkie wspomnienia i perspektywę.

Innym elementem problematyki opowiadań Schulza jest życie małego miasteczka. Świat przedstawiony wykreowany jest na podstawie faktycznie istniejącego miejsca, jakim jest Drohobycz, jednak w interpretacji twórcy zyskuje ono nowe, niesamowite cechy i zmienia swój wygląd. Nie można więc opowiadań Schulza uznać za realistyczne odwzorowanie życia mieszkańców takiego miasteczka, dają one jednak pewien wgląd w tamtą rzeczywistość i w sposób, w jaki funkcjonowała tamta społeczność. Przestrzeń opisywana przez Schulza często służy do przedstawienia tego, co kryje się w ludzkiej psychice, na przykład momentami miasto zaczyna przypominać labirynt, z którego bohater nie potrafi się wydostać.

Ważną problematyką opowiadań Schulza jest dzieciństwo i jego mitologizacja poprzez sposób opowiadania o nim. Schulz zawarł w „Sklepach cynamonowych” zapis tego, jak zapamiętał swoje dzieciństwo w Drohobyczu. Było ono pozbawione problemów współczesnego świata, który zaczyna zmieniać się pod wpływem nowoczesności, brutalnie kształtującej jego obraz. We wspomnieniach lat dziecinnych Schulza wyczuwalna jest nostalgia i sentyment za czasami, które nigdy nie powrócą. Autor dokonuje więc mitologizacji swojego dzieciństwa, przedstawiając jego wybrane aspekty w sposób zniekształcony przez upływ czasu oraz tęsknotę za dawnymi czasami. W ten sposób opisywane przez niego wydarzenia nabierają wyjątkowej atmosfery, pełnej magii i dziwów. W prozie Schulza nowości i zmiany przynoszą zagładę dawnego świata, który w oczach jego bohaterów rządził się zdecydowanie lepszymi prawami. W „Sklepach cynamonowych” pojawia się więc również problematyka, a co za tym idzie opis rzeczywistości i nowoczesności, która postrzegana jest tutaj jako swego rodzaju zagrożenie. Może ona zniszczyć bowiem krainę lat dziecinnych, zmienić ją tak, że narrator nie pozna jej już. Nowoczesność to nadmierna swoboda, brak wartości moralnych, rozluźnienie obyczajów, które zagrażają dawnemu ładowi.

Problematyką opowiadań jest także rodzina i ojciec oraz ich wspólne funkcjonowanie. Ojciec jest tutaj niezwykłym autorytetem dla syna, niemal magiem, który poznał wiedzę tajemną dotyczącą świata i jego zagadek. Pilnuje on dawnego porządku i stoi na straży zasad, dzięki którym świat działa zgodnie z naturą.

„Sklepy cynamonowe” poruszają więc skomplikowaną problematykę, która obejmuje wiele zagadnień. Wszystkie one są ukazane w perspektywie wspomnień lat dziecinnych, zniekształconych przez czas i nostalgię. Schulz opowiada o życiu rodziny i o figurze ojca, o codzienności małego miasteczka oraz o tym, jak nowoczesność zmienia świat i niszczy dawny porządek.

Dodaj komentarz