Szczęście to stan, do którego dąży w swoim życiu każdy człowiek i często opisywany jest właściwie jako cel jego istnienia. Ludzie tworzą sobie różne jego definicje, opisują na odmienne sposoby od momentu, w którym zyskali świadomość, a mimo to wciąż jego ulotna natura zdaje się być nieuchwytna i niemożliwa do opowiedzenia innym. Istotę szczęścia próbowało określić wielu filozofów, opierając swoje tezy na światopoglądach popularnych w danej epoce. Jedna z tez na temat szczęścia mówi, że nie jest ono człowiekowi dane, ale wynika ono bezpośrednio z jego czynów. W stwierdzeniu tym jest coś z prawdy, co można udowodnić, przytaczając przykłady z literatury, między innymi z „Lalki” Bolesława Prusa, „Cierpień młodego Wertera” Johanna Wolfganga Goethego oraz „Legendy o świętym Aleksym”.
W powieści „Lalka” autorstwa Bolesława Prusa szczęście głównego bohatera, Stanisława Wokulskiego, opiera się o jego uczucie do Izabeli Łęckiej. Jednak pochodzi on z zupełnie innej klasy niż wybranka jego serca, co w tamtych czasach oznaczało absolutny brak szans na małżeństwo z nią. By osiągnąć swoje szczęście, Wokulski bardzo ciężko pracuje. Gromadzi majątek równy temu posiadanemu przez arystokratów, awansuje społecznie i próbuje stać się częścią towarzystwa, w którym bywa Łęcka. Gdyby biernie czekał, aż kobieta się w nim zakocha, nie miałby żadnych szans na szczęście, a dzięki czynom udało mu się doprowadzić do zaręczyn z nią. To, że źle wybrał swoją ukochaną i popełnił błąd, zakochując się w niej, to jest już zupełnie inna kwestia. Wokulski był człowiekiem zdecydowanym walczyć o swoje szczęście.
W anonimowym dziele „Legenda o świętym Aleksym” przybliżone są losy tytułowego świętego, który zdecydował się wstąpić na ścieżkę ascezy. Wiązało się to z rezygnacją z rzeczy, które ludzie typowo uznają za dające szczęście, czyli udane życie rodzinne i majątek. Wybrał za to umartwianie swojego ciała i życie w nędzy. Przyniosło mu to jednak szczęście rozumiane jako zbawienie i życie wieczne. Aleksy także działał więc aktywnie na rzecz tego, by w swoim życiu dojść do stanu, który przyniósł mu to uczucie. Wszystko to wynikało z jego zupełnie świadomych decyzji i rezygnacji z wielu wygodnych aspektów życia. Szczęście świętego Aleksego działało więc wbrew normom i oczekiwaniom społecznym. Wiązało się jednak z porzuceniem najbliższej rodziny, co z pewnością przysporzyło jej wiele cierpienia. Jego szczęście było więc cudzym nieszczęściem.
Powieść „Cierpienia młodego Wertera” też pokazuje, że szczęście jest swego rodzaju wyborem. Werter, zakochany w zamężnej kobiecie, zamiast ruszyć swoją drogą, wciąż spędzał czas w jej towarzystwie, mimo iż było to dla niego źródłem cierpienia. Nie potrafił się odciąć od niespełnionej miłości i poszukać w swoim życiu innego szczęścia. Podtrzymywał za to kontakt z nią, wciąż od nowa rozdrapując tym samym swoje rany, co ostatecznie skończyło się jego samobójstwem. Nie dał sobie szansy na znalezienie nowej miłości i celu w życiu, co sprowadziło na niego tylko i wyłącznie nieszczęście.
Szczęście ma wiele źródeł, ale faktycznie bardzo często mają na nie wpływ ludzkie decyzje i ich przedziwna chęć do trwania w swoim smutku. Każdy ma bowiem szansę na dokonanie takich wyborów, które mogą na dłuższą metę okazać się dla człowieka bardziej korzystne.