Tadeusz Soplica jest tytułowym, ale nie głównym bohaterem epopei narodowej Adama Mickiewicza, zatytułowanej właśnie „Pan Tadeusz” i po raz pierwszy wydanej w roku 1834. Najważniejszą postacią w tym dziele jest bowiem jego ojciec, Jacek Soplica, ukrywający się pod imieniem księdza Robaka. Losy Tadeusza oraz to, w jaki sposób ukształtował się jego charakter, są konsekwencją działań, które jego ojciec podjął w czasach swojej młodości.
Charakterystyka Tadeusza Soplicy
W swoim dziele Mickiewicz przedstawia Tadeusza jako młodego chłopaka. Choć ma pewien problem z nadwagą, to mimo to wciąż jest przystojny, silny i zdrowy, przez co interesują się nim kobiety, na przykład Telimena. Jego powrót z Wilna, gdzie pobiera nauki, do Soplicowa rozpoczyna całą akcję utworu. Tadeusz jest synem Jacka Soplicy i kobiety, która zmarła młodo, a którą jego ojciec poślubił, gdy okazało się, że nie otrzymał przyzwolenia na związek ze swoją ukochaną, Ewą Horeszkówną, córką Stolnika. Gdy jego ojciec zamordował starego Horeszkę i uciekł za granicę, pozbawiony matki Tadeusz znalazł się pod opieką stryja, Sędziego. Ten wychowywał chłopca według własnego systemu wartości i w ten sposób zaszczepił w nim takie cechy jak patriotyzm czy umiłowanie polskiej tradycji. W ten sposób Tadeusz stał się prawdziwym przedstawicielem rodu Sopliców, reprezentując sobą wszystkie jego zalety. Podobnie jak jego ojciec bywał również porywczy i kierował się impulsami. To właśnie przez to pozwolił sobie na romans z Telimeną i wyzwał na pojedynek Hrabiego, ostatniego z Horeszków. Prostota Tadeusza oraz wyznawane przez niego wartości ujawniły się w jego miłości do Zosi – dziewczyny równie prostej, skromnej i niewinnej, będącej przeciwieństwem snującej intrygi Telimeny.
Tadeusz jest więc przez Mickiewicza opisany jako człowiek młody, prostoduszny, uczciwy i może jeszcze nieco naiwny, brakuje mu bowiem życiowego doświadczenia. Mimo iż w Wilnie odebrał nauki, to nie przepada specjalnie za edukacją. Bardziej interesowały go polowania i jazda konna, miał również zamiar pewnego dnia wstąpić do wojska, zgodnie z wolą swojego ojca. W ten sposób chciał także realizować swój patriotyzm i miłość do ojczyzny. Pobyt w Soplicowie jest dla niego okazją do zabawy, zanim na dobre poświęci się ciężkiemu, żołnierskiemu życiu. Jego działania w Soplicowie są więc motywowane chęcią zażycia swobody i zabawy, zanim będzie musiał na długo z nich zrezygnować. Tadeusz bardzo podziwiał także tamtejsze krajobrazy, cenił ojczystą przyrodę i piękno. Jednak pewnego dnia niemal zginął podczas ataku niedźwiedzia na polowaniu i tylko reakcja jego ojca, przebranego za księdza Robaka, uratowała mu życie.
Mimo swojego romansu, który wygląda właśnie jak chęć zabawy, Tadeusz jest w głębi duszy bardzo romantyczną osobą i pragnie odnaleźć miłość swojego życia, za którą mylnie początkowo bierze Telimenę. Wydawało mu się bowiem, że to ona jest piękną nieznajomą, którą spotkał po przyjeździe w swoim pokoju, tymczasem była nią Zosia. Tadeusz charakteryzował się także niewielkim doświadczeniem w relacjach romantycznych, co wykorzystała starsza i bardziej doświadczona Telimena. W końcu jednak Tadeusz zorientował się, jak bardzo się pomylił i mocno to nim wstrząsnęło. Był na tyle wrażliwą osobą, że myślał nawet o popełnieniu samobójstwa, zwłaszcza, że Telimena szantażowała go ujawnieniem ich związku. Tadeusz był więc także niezbyt stabilny, reagował z pewną przesadą na otaczający go świat, nie potrafił rozwiązywać swoich problemów.
Tadeusz jest więc prostą osobą, wyznającą wartości takie, jak reszta jego rodziny. Ceni sobie on ojczysty krajobraz, patriotyzm oraz tradycyjne wartości. Po jego zachowaniu widać jednak, że jest jeszcze młodym, niedojrzałym człowiekiem, który dopiero zdobywa wiedzę na temat otaczającego go świata, czasami w dość bolesny sposób.