Wiersz „Klaskaniem mając obrzękłe prawice” autorstwa Cypriana Kamila Norwida powstał około 1858 roku i pochodzi z tomiku „Vade-mecum” (z łac. „Pójdź ze mną”). Jest przykładem poezji autotematycznej, która dodatkowo porusza problematykę samego tworzenia, roli literatury w świecie, a także zawiera wątki autobiograficzne poety. Utwór znany jest również pod nazwą „Do potomności”, gdyż posiada charakter programowy.
Wiersz „Adam Krafft” autorstwa Cypriana Kamila Norwida powstał w 1842 roku, czyli w okresie, w którym tworzyło drugie pokolenie romantyków. W utworze tym autor przedstawia losy wybitnego, choć zapomnianego już średniowiecznego rzeźbiarza, Adama Kraffta. Porusza w nim także temat niedocenienia i odrzucenia artystów przez społeczeństwo.
Wiersz czołowego reprezentanta polskiego baroku Daniela Naborowskiego pt. „Marność” ukazuje ulotność i błahość ludzkiego życia. Utwór wpisuje się w konwencje fraszki, spopularyzowanej przez Jana Kochanowskiego w poprzedniej epoce, odrodzeniu. Mimo zastosowania harmonijnej i klasycznej formy światopogląd umieszczony w liryku wpisuje się w nurt epoki.
Wiersz „Nerwy” autorstwa Cypriana Kamila Norwida powstał między 1862 a 1865 roku i pochodzi z tomiku „Vade-mecum” (z łac. „Pójdź za mną”). Bezpośrednim impulsem do napisania utworu było prawdziwe wydarzenie z listopada 1862 roku – odwiedziny autora u biednej pani Glaubrecht, mieszkającej z małym dzieckiem w nędznym, nieopłaconym mieszkaniu, której nikt nie chciał pomóc po stracie pracy. W swoim dziele Norwid podejmuje trudny temat nierówności społecznych – milczenia i bezduszności bogaczy, którzy nie chcą wiedzieć o trudnych warunkach życia biedoty, ignorują je.
Utwór polskiej noblistki Wisławy Szymborskiej „Cebula” iskrzy błyskotliwą ironią, jak wiele innych jej dzieł. Wiersz pochodzi z tomiku „Wielka liczba” z 1976 roku. Poetka była w owym czasie zafascynowana wplataniem do tematów poetyckich motywów biologicznych. „Cebula” jest również polemiką z twórczością charakterystyczną dla międzywojennego witalizmu, którego tematyka oscylowała wokół doskonałości ludzkiego ciała.
Wiersz „Pielgrzym” autorstwa Cypriana Kamila Norwida powstał w 1869 roku i pochodzi z tomiku „Vade-mecum” (z łac. „Pójdź za mną”). Na nowo interpretuje on motyw podróży oraz tytułowego pielgrzyma. Temat ten jako pierwszy pojawił się w twórczości Adama Mickiewicza, jednak to właśnie „Pielgrzym” Norwida stał się bardziej znany i zapamiętany.
Wiersz „Eviva l’arte” Kazimierza Przerwy-Tetmajera został opublikowany w 1894 roku w tomiku „Poezje. Seria druga”. U schyłku XIX wieku stał się pewnego rodzaju hymnem młodych, nonkonformistycznych artystów. Sam tytuł, w języku włoskim znaczący „niech żyje sztuka”, przeszedł do mowy potocznej.
Wiersz „Sowiński w okopach Woli” został zainspirowany wydarzeniami powstawania listopadowego, które wybuchło w Warszawie w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku. Tytułowy bohater utworu – Józef Longin Sowiński – w czasie powstania dowodził sztabem artylerii i bronił stolicy Polski na Reducie Wolskiej.
Wiersz „Bema pamięci żałobny rapsod” autorstwa Cypriana Kamila Norwida poświęcony jest pamięci bohatera powstania listopadowego, Józefa Bema. Dla poety stanowił on symbol cnót wojskowych i obywatelskich oraz wartości moralnych. Utwór powstał w 1851 roku, kilka miesięcy po śmierci generała.
Wiersz „Moja piosnka I” autorstwa Cypriana Kamila Norwida powstał w 1844 roku podczas jego podróży po Europie. Poeta miał w tym czasie zaledwie dwadzieścia trzy lata, jednak już wtedy borykał się z depresją i licznymi problemami zdrowotnymi, psychicznymi, materialnymi czy miłosnymi. W utworze można odnaleźć nawiązania do postaci i twórczości Adama Mickiewicza oraz Jana Kochanowskiego, którzy stanowili dla młodego artysty wzór do naśladowania.
Wiersz „W Weronie” autorstwa Cypriana Kamila Norwida powstał w 1846 lub 1847 roku i początkowo nosił tytuł „Nad grobem Julii Capulleti w Weronie”. Jest on wyraźną aluzją literacką do najbardziej znanego utworu Williama Shakespeare’a – dramatu „Romeo i Julia”. Badacze literaccy uważają, że poeta zmienił tytuł właśnie po to, aby stonować wydźwięk tekstu i zmniejszyć jego oczywiste nawiązanie do dzieła angielskiego dramaturga.
Wiersz „Krótkość żywota” jest jednym z najbardziej znanych utworów Daniela Naborowskiego. Już w tytule widać barokową tendencję poruszania motywów metafizycznych, związanych z przemijaniem życia doczesnego. Upływ czasu zostaje wyolbrzymiony do granic możliwości, przez co ludzkie życie poeta sprowadza do krótkiej, nic nieznaczącej chwili.