Temat przyjaźni nie jest tak chętnie poruszany przez poetów i poetki jak miłość, lecz i o przyjaźni znaleźć można pewne wartościowe wiersze. Wiersze o przyjaźni niekiedy wychwalają więzi międzyludzkie, innym razem przestrzegają przed ich pułapkami. Jakie wiersze o przyjaźni warto znać? Przekonajmy się.
Mickiewicz
Adam Mickiewicz (1798-1855) napisał wiersz „Przyjaciele”. Opowiada w nim historię dwóch bardzo dobrych przyjaciół: Mieszka i Leszka. „Mówiono o nich. że gdy znaleźli orzeszek, / Ziarnko dzielili na dwoje”, tacy to byli przyjaciele. Pewnego dnia do przyjaciół zaczął zbliżać się niedźwiedź. Leszek, który był zwinny, w mig wszedł na dąb; niestety Mieszko nie miał takich zdolności i pozostał na dole. Ze strachu padł jak nieżywy. Niedźwiedź go obwąchał, jednak wzgardził „mięsem”, które wydawało się nieświeże. Mieszko powiedział Leszkowi, że zwierzę szepnęło mu coś na ucho: „<Powiedział mi – rzekł Mieszek – przysłowie niedźwiedzie: / Że prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie>”.
Mickiewicz jest także autorem bardzo znanego wersu, pochodzącego z wiersza „Niepewność”: „Czy to jest przyjaźń? czy to jest kochanie?”. Podmiot liryczny opowiada o swych uczuciach względem adresatki wiersza – i zastanawia się, czy są to uczucia przyjacielskie, czy może miłosne.
Krasicki
Ignacy Krasicki (1735-1801) jest autorem wiersza „Przyjaciele”. Przedstawia on historię zajączka, który był „bardzo grzeczny, rozkoszny i miły”, dlatego lubiły go wszystkie zwierzęta. Jednak przyjaźń między zającem a innymi zwierzętami została wystawiona na próbę, kiedy w okolicy pojawili się „psy i strzelce”. Zając przestraszył się bardzo i zaczął uciekać. Po drodze spotkał swoich większych przyjaciół: konia, woła, kozła, owcę i cielątko. Jednak żaden z przyjaciół nie ulitował się nad losem zajączka – każdy odsyłał go do kogoś innego, aż pozostało tylko małe cielątko, które czmychnęło. Zwierzęta nie chciały uczestniczyć w pomaganiu zajączkowi – niektóre pewnie przestraszyły się psów, lecz jak usprawiedliwić konia czy woła? Naszego miłego bohatera spotkał smutny los: „Wśród serdecznych przyjaciół psy zająca zjadły.”. Bajka Krasickiego odzwierciedla znane przysłowie: „Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie”.
Inną bajką Krasickiego dotyczącą przyjaźni jest „Przyjaciel”. Tu bohater prosi swego przyjaciela, by ten ratował go w potrzebie – Damon bowiem kocha się w pięknej Irenie, ta jednak póki co nie odwzajemnia uczucia. Przyjaciel, nie leniąc się, poszedł do Ireny, lecz zamiast nakłonić ją do związania się z Damonem, sam ją w sobie rozkochał i się z nią ożenił. Wynika z tej bajki, że pomoc przyjacielska może być wielce przewrotna – trzeba bardzo uważać, kogo prosi się o przysługę.
Konopnicka
Maria Konopnicka (1842-1910) jest autorką wiersza „Miraże”. Podmiotka liryczna usłyszała głos, który przepowiedział jej, że kiedy utraci swój skarb, przyjaźń będzie dla niej ukojeniem. W dniach pomyślnych podmiotka dzieliła swe szczęście z przyjaciółką. Lecz nastał niestety ciężki czas – bohaterka zgubiła klucz do swego wiana. Wtedy właśnie zapragnęła wsparcia przyjaciółki – lecz w „czarnej godzinie” przyjaciółka odwróciła się od niej. Morał z tego taki, że łatwo dzielić z kimś dobre chwile, lecz trudniej zdobyć takiego przyjaciela, który udzieli pomocy w potrzebie.
Karpiński
Franciszek Karpiński (1741-1825) napisał utwór „Pieśń przyjacielska przy kielichu”. Jest to prosty wiersz sławiący wartość, jaką jest przyjaźń. Podmiot liryczny stwierdza w pierwszej strofie, że od bogactw ważniejsze są „przyjaźń i cnota”. Wiersz niesie z sobą jakże ważne przesłanie: „Przyjaźnią wszystko się wzmaga, / Niezgodą wszystko upada.”. Przyjaźń zawarta „przy kielichu” ma być dozgonna – nie przerwie jej żadna kłótnia.
Tkaczyszyn-Dycki
Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki (1962) porusza w swoich wierszach temat przyjaźni. W dwóch utworach (XII., XVII.) poeta opowiada o przyjściu przyjaciela z pakunkiem książek. Przyjaciel to ktoś, kto „nie naprzykrza się sobą”. Przyjaciel z wierszy Dyckiego „nie dba o nic a najmniej / o siebie kiedy go zagadnąć o zdrowie”.
Podsumowanie
Spora część wierszy o przyjaźni jest przestrogą przed zbyt pochopnym poleganiu na przyjacielu – ten w potrzebie niestety może zawieść. Zdarzają się też takie wiersze, które wychwalają przyjaźń, widzą ją jako trwałą, a przyjaciela opisują jako osobę altruistyczną, wyrozumiałą.