Antygona jako tragedia antyczna

Autor: Marta Grandke

„Antygona” to antyczna tragedia autorstwa Sofoklesa, która należy do cyklu tragedii tebańskich, opowiadających o losach przeklętego rodu Labdakidów, do którego należał Edyp i tytułowa bohaterka, jego córka Antygona. Tworząc swoje dzieło, Sofokles zastosował w nim cechy, które były znamienne dla typowej tragedii antycznej. Można więc powiedzieć, że „Antygona” w pełni reprezentuje ten gatunek.

Przede wszystkim w „Antygonie” Sofokles stosował zasadę trzech jedności, czyli czasu, miejsca i akcji. Całe dzieło rozgrywa się przed pałacem królewskim w Tebach, gdzie spotykają się bohaterowie. Wszystkie wydarzenia mają miejsce w ciągu jednego dnia, od chwili przed świtem, aż do samego zmierzchu. Akcja zaś w całości dotyczy przeciwstawnych racji Antygony i Kreona.

Inną cechą tragedii antycznej, jaka jest obecna w „Antygonie”, jest konflikt tragiczny. Zasadza się on na odmiennych stanowiskach i racjach Kreona i Antygony. Nie jest możliwe wypracowanie kompromisu, ktoś musi ustąpić i przegrać to starcie. Konflikt ten wyraża niezgodność praw ludzkich z prawem boskim. Nad wszystkim wisi także fatum, które sprawia, że każda kolejna decyzja Antygony prowadzi ją do tragicznego końca.

Sofokles w swoim dziele zastosował także klasyczną, charakterystyczną dla jego czasów, kompozycję utworu. Pojawia się więc w nim prolog, epejsodia i stasimony, w akcję wplecione są także kolejne pieśni chóru, który komentuje sytuację oraz exodos, czyli nieuchronna katastrofa i rozwiązanie akcji.

Bardzo ważnym aspektem tragedii antycznej jest katharsis, czyli moment oczyszczenia i refleksji. Jest on ważny także w „Antygonie”. Widzowie po spektaklu mogą się zastanawiać nad miejscem człowieka w świecie, przeżyć litość oraz trwogę oraz pomyśleć nad tym, że śmierć jest nieuchronna i po każdego pewnego dnia przyjdzie, bez względu na jego pozycję.

Warto także wspomnieć o tym, że Sofokles zastosował w „Antygonie” zasadę decorum, czyli stosowności stylu do opisywanych wydarzeń. W tej tragedii oznacza to styl podniosły, jednorodny, dostosowany do opisywanych przez autora tragicznych wydarzeń. Nie żartuje w poważnych chwilach, co mogłoby zaburzyć ich odbiór przez widza.

Jak widać, „Antygona” Sofoklesa spełnia szereg warunków, które wyznaczały granice tragedii antycznej. Dotyczy to zarówno budowy utworu, jak i jego stylu i tematyki opisywanych przez autora wydarzeń. Tragedia ta do dzisiaj porusza kolejnych czytelników.

Dodaj komentarz