Biblia – motywy literackie

Autor: Marta Grandke

Biblia to jeden z najważniejszych tekstów, które powstały w historii literatury i jest najważniejszą księgo wyznawców chrześcijaństwa na całym świecie. Jest ona istotna zwłaszcza dla kultury zachodu, która opiera się na wartościach chrześcijańskich, odbiciem których jest właśnie Biblia. Początkowo powstała ona w językach hebrajskim, aramejskim i greckim. Uznaje się, że spisanie jej zostało natchnione przez Boga. Składa się ona ze Starego i Nowego testamentu, one zaś z złożone z kilku ksiąg. Biblia zawiera wiele motywów literackich.

Motyw raju 

W Biblii bardzo istotny jest motyw raju. Oznacza on ogród, Eden, w którym żyli pierwsi ludzie stworzeni przez Boga. W raju mieli wszystko, czego tylko potrzebowali do szczęścia – byli bezpieczni, nie musieli walczyć o życie, mogli korzystać ze wszystkich zasobów ogrodu. Wyjątkiem były owoce drzewa poznania dobrego i złego. Ludzie skuszeni przez szatana złamali jednak ten zakaz i zostali wypędzeni z rajskiego ogrodu. Od tego momentu musieli w pocie czoła pracować, by przeżyć, a dzieci ich rodziły się w bólu, a raj strzeżony jest przez cheruby i ognisty miecz. Eden stał się więc w ten sposób symbolem czegoś doskonałego i utraconego, czego nie można już na powrót odzyskać. Rajem w literaturze często określa się beztroskie dni dzieciństwa, idealizowane i nieustannie wspominane, do których w żaden sposób nie można się już przenieść.

Motyw wędrówki 

Jednym z powracających w Biblii motywów jest wędrówka. Ma on swój początek już w chwili wygnania Adama i Ewy z rajskiego ogrodu. Musieli oni wówczas wędrować w poszukiwaniu miejsca, w którym mogliby się osiedlić, Ich syn, Kain, po zamordowaniu swojego brata, Abla, został skazany przez Boga na wieczną wędrówkę po ziemi. Po potopie Noe przez długi czas podróżował arką w poszukiwaniu lądu. Abraham wędrował po Kanaan, wędrował też Mojżesz po pustyni wraz z narodem wybranym. W czasie tych wędrówek ludzie wystawiani są przez Boga na próby, poszukują także wskazanego przez niego miejsca. Wędrówki w Biblii są trudne, sprawdzają wiarę i cierpliwość wiernych, a ich celem ma być zazwyczaj coś lepszego od tego, co zostawili za sobą, wyruszając w podróż.

Motyw kary 

W Biblii często napotkać można także motyw kary. Ukarani zostali już pierwsi ludzie stworzeni przez Boga, czyli Adam i Ewa. Spotkała ich ona w wyniku spróbowania owocu z zakazanego drzewa poznania dobrego i złego. Ich karą zaś było wygnanie z raju i pozbawienie ich prostego życia w miejscu obfitującym we wszystko, co człowiekowi jest niezbędne. Bóg ukarał też mieszkańców Sodomy i Gomory za ich niegodziwość, zesłał także na ludzkość potop, który przetrwał tylko Noe, jego rodzina i zwierzęta, pomieszał też języki ludziom, którzy budowali wieżę Babel. Jahwe chciał również ukarać izraelitów za czczenie złotego cielca i tylko Mojżesz powstrzymał go przed starciem ich w pył. Bóg Starego Testamentu jest więc okrutny i groźny i często zsyła na ludzi kary za ich grzechy. 

Motyw cierpienia 

W Biblii pojawia się także moment cierpienia, a tak właściwie to cierpienia za grzechy. Ludzkość wielokrotnie zostaje na nie skazana w wyniku swoich przewinień – jak na przykład Adam i Ewa, którzy zostali obarczeni cierpieniem za sprzeciwienie się woli bożej i po skosztowaniu owoców z drzewa poznania dobrego i złego. W Starym Testamencie cierpi też Hiob, a dzieje się to w wyniku zakładu Boga oraz szatana, a dzieje się to, by sprawdzić, kiedy wiara Hioba zostanie zachwiana. W Nowym Testamencie Chrystus cierpi  i umiera za grzechy całej ludzkości, co jest wymiarem jego bezgranicznej miłości do człowieka. Cierpienie jest więc istotne dla wiary chrześcijańskiej i jest czymś ważnym, szlachetnym i przyczyniającym się do zbawienia duszy ludzkiej.

Motyw apokalipsy 

Jednym z popularniejszych motywów, które pojawiają się w Biblii, jest apokalipsa. Łączy on w sobie dwa zagadnienia – końca świata oraz sądu ostatecznego. apokalipsa ma objawiać prawdę o rzeczach ostatecznych, jest proroctwem o końcu świata, jaki znany jest ludzkości. Wówczas ma zwyciężyć dobro nad złem, a ci, którzy postępowali w trakcie życia właściwie, zostaną zbawieni, grzeszników natomiast czeka piekło i potępienie. Nie wiadomo, kiedy nastąpi apokalipsa, ale będzie ona dniem triumfu wiary i dobra nad występkiem i grzechem. 

Motyw miłości 

Motyw miłości również można odnaleźć w Biblii. Jest to miłość nie tylko do bliźniego – która zawarta jest w dekalogu – ale także Boga do człowieka. Objawiła się ona między innymi śmiercią Chrystusa na krzyżu. Tak bardzo miłował on ludzkość, że za jej grzechy cierpiał męki i umarł. Pojawia się tam także miłość matczyna, zobrazowana postacią Maryi. Miłość określana jest jako jeden z fundamentów wiary chrześcijańskiej.

Motyw ojca 

Fundamentalnym w swym znaczeniu motywem jest także ojcostwo. Bóg jest bowiem określany jako ojciec całej ludzkości, surowy, wymagający, ale z drugiej strony miłosierny i kochający. Motyw ten też pojawia się przy okazji postaci Chrystusa, który jest wszak synem bożym. Ojcostwo Boga w stosunku do człowieka jest ważne, pokazuje to bowiem bliskość relacji, jaka pojawia się między nim a ludzkością, którą stworzył.

Dodaj komentarz