Literatura od początku swojego istnienia porusza wiele zróżnicowanych zagadnień. Opowiada ona o relacjach międzyludzkich, o społeczeństwach, o niezwykłych historiach i czynach, jakich dokonała ludzkość, ukazuje czytelnikowi inną perspektywę spoglądania na świat, a nawet potrafi zmienić jego światopogląd. Nikogo więc zapewne nie dziwi fakt, że to właśnie w tekstach literatury podnoszone są często problemy egzystencjalne, z jakimi boryka się człowiek oraz zagadnienia polityczne. Twórcy literatury bowiem zawsze żyją w konkretnych czasach, którym towarzyszą zróżnicowane bolączki oraz wydarzenia polityczno-historyczne, które mogą wpływać na treść dzieł, powstających w tym okresie. Tego typu problemy odnaleźć można na przykład w dziełach Adama Mickiewicza, w „Konradzie Wallenrodzie” oraz w „Dziadach”.
Cała fabuła powieści poetyckiej, jaką jest „Konrad Wallenrod”, opiera się na problemach egzystencjalnych i politycznych, w które uwikłany jest główny i zarazem tytułowy bohater. Konrad Wallenrod jest bowiem Litwinem, który za dziecka został uprowadzony ze swojej ojczyzny i wychowywał się w bliskości Zakonu Krzyżackiego. Jako osoba dorosła został także jego Wielkim Mistrzem, od którego wymagano prowadzenia wojny z Litwą. Tożsamość Wallenroda jest nieznana Krzyżakom. On sam zaś ma do rozwiązania wiele problemów egzystencjalnych i politycznych. Te drugie dotyczą właśnie toczącego się konfliktu między Litwą a Krzyżakami. Wallenrod tkwi w konflikcie między Krzyżakami, których jest Wielkim Mistrzem, a Litwinami, z którymi łączy go ojczyzna.
Ostatecznie podejmuje on trudną polityczną decyzję – rezygnuje ze zwycięstwa i z pozycji Wielkiego Mistrza, zdradzając Krzyżaków na polu bitwy, co gwarantuje zwycięstwo Litwie. Decyzja ta wiąże się także z poruszonymi w dziele problemami egzystencjalnymi. Wallenrod musi bowiem zdecydować, co liczy się dla niego bardziej – jego osobiste szczęście, czy wolność i zwycięstwo Litwy. Pomagając ojczyźnie Wallenrod rezygnuje właściwie z własnego życia, poświęca dla Litwy swoje małżeństwo, osiągniętą pozycję i bezpieczną przyszłość. Składa swoje życie na szali i rezygnuje ze wszystkiego, co jest mu drogie, by jego kraj mógł odnieść zwycięstwo w walce z wrogiem.
Konrad Wallenrod mierząc się więc z egzystencjalną refleksją na temat tego, co jest dla niego w życiu ważniejsze, zdecydował więc, że woli poświęcić się dla większej sprawy, niż wieść wygodne życie Wielkiego Mistrza. Zrealizował on swój plan, jednak przypłacił go śmiercią. Dzieło to więc porusza polityczne i egzystencjalne problemy dotyczące wolności narodu, jego godności oraz roli jednostki w procesach polityczno-historycznych.
Innym dziełem Mickiewicza, które porusza zagadnienia dotyczące problemów politycznych i egzystencjalnych, jest dramat „Dziady”. Opowiada on bowiem o losach narodu polskiego zniewolonego pod zaborami i o rozpaczliwych próbach odzyskania utraconej niepodległości. Problemy polityczne dotykają tej właśnie niewoli i dotyczą sposobów odzyskania wolności. Mickiewicz przedstawia więc losy narodu walczącego, rozpaczliwie próbującego znaleźć sposób, dzięki któremu pozbędą się rządów zaborcy. Autor przedstawia także konsekwencje takich działań niepodległościowych.
