W życiu każdego człowieka ma miejsce wiele istotnych wydarzeń, które mogą wpływać na to, jak potoczą się jego dalsze losy. Czasami jednak ma on do czynienia z czymś, co nazwać można wydarzeniami przełomowymi, a ich skutki potrafią zdefiniować to, kim człowiek będzie i jak kształtować się będą jego postawy, światopogląd i podejmowane decyzje. Momenty przełomowe bardzo często pojawiają się w literaturze i zazwyczaj są również punktem kulminacyjnym całej powieści. Bohaterowie zaś radzą sobie z ich skutkami na różne sposoby. Przedstawienie takich ważnych wydarzeń znaleźć można w takich utworach jak „Lalka” Bolesława Prusa oraz „Dziady” i „Pan Tadeusz” autorstwa Adama Mickiewicza.
Stanisław Wokulski, główny bohater powieści „Lalka” prowadzi życie, które zdaje się być ustabilizowane i bezpieczne, aż do momentu, w którym zakochuje się w arystokratce, Izabeli Łęckiej. Jest to jedno z przełomowych wydarzeń w jego życiu, od tej chwili podporządkowuje bowiem wszystkie swoje sprawy zdobyciu ukochanej, która nie odwzajemnia jego uczuć i uważa, że Wokulski jest niewłaściwym kandydatem do jej ręki. To dla Łęckiej zgromadził on znaczny majątek, spłacił długi jej ojca i wykupił jej rodzinną kamienicę. Kolejnym momentem przełomowym dla Wokulskiego była chwila, w której zrozumiał on, że mimo zaręczyn z nim Izabela wciąż romansuje ze swoim kuzynem i najprawdopodobniej nigdy go nie pokocha. Wydarzenie to sprawiło, że Wokulski stracił chęć do życia i postanowił je sobie odebrać. Miało tak silny wpływ na niego, że nie był w stanie pozbierać się po tym, co go spotkało, zniszczone zostały bowiem wszystkie jego nadzieje na szczęście. Wolał więc zakończyć swoje życie, niż dalej kontynuować je w tej formie.
W romantycznym dramacie „Dziady” główny bohater także doświadcza przełomowego wydarzenia, które ma związek z odrzuceniem dawnej tożsamości i walką o jego nieśmiertelną duszę. Gustaw był nieszczęśliwym kochankiem, odrzuconym przez swoją wybrankę, co pchnęło go do targnięcia się na swoje życie. Później, w więzieniu, nastąpił w jego życiu przełom. Była nim symboliczna śmierć Gustawa-kochanka i przyjęcie nowej tożsamości Konrada – duchowego przewodnika narodu i jego wyzwoliciela. Od tego momentu bohater poświęcił całego siebie dla większej idei i ważnej misji, jaką było wzięcie na swoje barki odpowiedzialności za cierpienie zniewolonego narodu i poprowadzenie go ku wolności. Moment zmiany imienia był więc przełomowy i zdefiniował misję Konrada w jego życiu. Wiązał się on bowiem również z przyjęciem przez bohatera zupełnie nowej tożsamości, co symbolizowało właśnie przejście z Gustawa w Konrada.
