Wojna jest zjawiskiem, które towarzyszy człowiekowi od początku jego istnienia. Przemoc jest trwale wpisana w historię ludzkości, już od momentu, w którym Kain zabił Abla z zazdrości. Z czasem te akty agresji rozwinęły się w ogromne konflikty i tak ludzkość zaczęła toczyć wojny. Wybuchały one z różnych powodów – walczono o zasoby, o terytoria, zabijano się także z przyczyn światopoglądowych i ideologicznych. Wojna jest sytuacją graniczną, która sprawia, że ludzie odkrywają w sobie nieznane wcześniej cechy i motywacje. Trwale naznacza ona całe pokolenia i traumatyzuje ludzi często na całe ich życie. Motyw wojny często wykorzystywany jest w literaturze i to właśnie stamtąd wiele osób czerpie swój pogląd na to, jak konflikt zbrojny wygląda z perspektywy jego uczestników. Obraz wojny znaleźć można w wielu utworach literackich, na przykład w „Iliadzie” Homera czy w „Potopie” Henryka Sienkiewicza.
„Iliada” to jeden z najstarszych zabytków literackich kultury europejskiej. W związku z tym opisany w niej obraz wojny także jest jednym z pierwszych znanych ludzkości przedstawień tego zjawiska. Homer w swoim eposie opisał antyczny konflikt między Troją a Grekami. Wywołany on został przez porwanie Heleny, żony Menelaosa, króla Sparty. Uczynił to z kolei Parys, królewicz Troi, dla którego Helena była nagrodą za pomoc Afrodycie. Parys zdecydował bowiem, że to ona jest najpiękniejszą boginią i pomógł jej wygrać zakład między nią, Herą oraz Ateną. Następnie Parys porwał obiecaną mu Helenę i w ten sposób doprowadził do wybuchu mitycznej wojny trojańskiej.
Homer przedstawił w „Iliadzie” zaledwie fragment konfliktu, który trwał przez dekadę i w swoim opisie połączył ze sobą dwie rzeczywistości – ludzi oraz bogów. W jego przedstawieniu wojny walczą ze sobą bowiem nie tylko siły Greków oraz Troi. Greccy bogowie także obierają jedną ze stron konfliktu i pomagają jej, mieszając się do spraw ludzkich. Homer nie skupia się także na opisach rozległych bitew, zamiast tego wybiera raczej perspektywę jednostki i ukazuje pojedyncze konflikty, jak na przykład ten, który toczył się między Achillesem i Agamemnonem. Starli się oni między sobą o branki, Chryzeidę i Bryzeidę. Ich konflikt zdaje się być pozornie nieistotny, jednak w jego wyniku Achilles odmówił walki po stronie Greków, co miało już wpływ na przebieg całej wojny.
Homer ukazuje więc wojnę trojańską od strony pozornie nieistotnych szczegółów, które mogą zaważyć na losach całego konfliktu i sprowadzić śmierć na setki, jeśli nie na tysiące żołnierzy. Dlatego też w „Iliadzie” znajdziemy na przykład opis pojedynku Achillesa z Hektorem, który miał wpływ na przebieg wojny oraz szczegółowe obrazy walczących ze sobą jednostek. Równie istotny jest dla Homera wpływ bogów, dlatego wiele miejsca poświęca także im. Wyłania się z tego epicki opis walk, pełen szczegółów, takich jak przedstawienie czytelnikowi tarczy Achillesa.
Innym przykładem przedstawienia wojny w literaturze jest „Potop” Henryka Sienkiewicza. Autor umieścił akcję oraz swoich bohaterów w czasach, w których nastąpił potop szwedzki i Polska zmuszona była do obrony przed obcymi wojskami. Bohaterowie Sienkiewicza muszą więc ruszyć na ratunek swojej zagrożonej ojczyźnie. Sienkiewicz przedstawia wojnę brutalną, pełną śmierci i okrucieństw, w trakcie której bohaterowie są często narażeni na śmierć.
Autor jednak nadaje opisywanym wydarzeniom zupełnie inny wydźwięk. Jego bohaterowie nie są męczennikami za sprawę wolności, ale raczej bohaterami, którzy udają się na wojnę, by dokonywać wielkich czynów. Sam zaś konflikt nie jest ukazany jako okrutna rzeź, ale raczej przygoda, którą przeżywają Kmicic, Wołodyjowski czy Zagłoba. Wędrują oni po kraju, pomagając innym w potrzebie i przeżywając tak naprawdę przygodę życia, nie zaś traumatyzującą ich sytuację graniczną. Sienkiewicz barwnie opisuje kolejne konflikty w taki sposób, że czytelnik zdaje się być w centrum opisywanych wydarzeń.
