Wątek baśniowy Balladyny

Autor: Marta Grandke

W roku 1839 w Paryżu opublikowany został jeden z najsłynniejszych dramatów epoki romantyzmu, czyli „Balladyna” Juliusza Słowackiego. W dziele tym aspekty realistyczne przeplatają się z motywami fantastycznymi i baśniowymi w sposób charakterystyczny dla dzieł tej epoki, mocno inspirującej się folklorem i ludowością. Baśniowość dramatu ukazana jest dzięki wielu fantastycznym postaciom.

W „Balladynie” wyszczególnić można wiele elementów baśniowych. Realizm i fantastyka przeplatają się tu swobodnie ze sobą, wpływając nawzajem na siebie i na kształt świata przedstawionego. Przykładem tego jest postać nimfy Goplany, która zakochuje się w człowieku, Grabcu. Jej nieszczęśliwa miłość sprawia, że nimfa zaczyna mieszać się do świata i losów ludzi, a wraz z nią jej sługi, Chochlik i Skierka. Charakterystyczna jest także ożywiona natura, często spotykana w baśniach. Jej przykładem jest Grabiec zamieniony w wierzbę czy jaskółki prowadzące Kirkora do chaty wdowy i uciekające od Balladyny, by trwać przy Alinie.

Słowacki posiłkował się także ludowymi wierzeniami, jakie zaczerpnąć mógł z ludowych opowieści. Dlatego autor zamienił jednego z bohaterów w wierzbę, a o nadchodzących wydarzeniach informuje czytelnika stan pogody – burza i chmury zwiastują tu nadchodzące nieszczęście. Jest to zabieg charakterystyczny dla utworów baśniowych. Wszędzie też jest obecny nastrój tajemnicy, grozy, czarów i niepewności, tak charakterystyczny dla dzieł epoki romantyzmu. Obecna jest także interwencja siły wyższej, w postaci pioruna, który razi Balladynę.

Baśniowość objawia się także w nagłej odmianie losu głównej bohaterki. Balladyna jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki trafia z prostej chaty do zamku i staje się bogatą panią. Tego typu wydarzenia, w wyniku których zmienia się całe życie oraz morał to cechy wyznaczające ramy baśni jako gatunku. Ważne jest także to, że w finale dramatu dobro zwycięża nad złem i Balladyna ginie od uderzenia pioruna, zesłanego przez siłę wyższą, by przywrócić ład w świecie przedstawionym.

Jak widać w „Balladynie” występuje wiele elementów charakterystycznych dla wątków baśniowych. Łączą się one z aspektami fantastycznymi i z inspiracjami kulturą ludową i folklorem. Słowacki oparł na nich zasady, jakie rządzą stworzonym przez niego światem przedstawionym i które determinują losy jego bohaterów. W ten sposób czytelnik łatwo orientuje się w przedstawionych mu na kartach dramatu wydarzeniach.

Dodaj komentarz