Literatura od początku swojego istnienia porusza wiele zróżnicowanych zagadnień. Opowiada ona o relacjach międzyludzkich, o społeczeństwach, o niezwykłych historiach i czynach, jakich dokonała ludzkość, ukazuje czytelnikowi inną perspektywę spoglądania na świat, a nawet potrafi zmienić jego światopogląd.
Walka dobra ze złem o duszę ludzką i władzę nad światem to jeden z najczęściej wykorzystywanych przez autorów motywów literackich. Jej opis często służy do prób zrozumienia i ustalenia, jaki z natury jest człowiek, dobry czy zły, który z tych pierwiastków osiąga w jego duszy i umyśle przewagę.
Jednym z najbardziej docenianych aktów dobroci, na jaki może dobrowolnie zdobyć się jeden człowiek dla drugiego, jest poświęcenie się. Ma ono wiele twarzy. Może być oddaniem kanapki głodnemu bliźniemu, opieką nad porzuconym dzieckiem czy oddaniem za kogoś życia. Ludzie często poświęcają się w imię ideałów, jakichś wyższych wartości, by ostatecznie całej społeczności żyło się lepiej.
Życie po śmierci jest tematem, który od zawsze fascynował ludzkość. Tworzyła ona sobie różne wizje tego, co dzieje się z człowiekiem, który zmarł – czy istnieją zaświaty, jak one wyglądają i jak trzeba żyć, by zasłużyć na wieczną nagrodę.
Tam, gdzie jest zbrodnia, musi też być i kara. Jest to prawda znana ludzkości praktycznie od początku jej istnienia. Temu zagadnieniu wiele refleksji poświęcają różni filozofowie, stanowi ono także podstawę różnych systemów prawnych.
Jednym z najsilniejszych uczuć, jakie towarzyszą człowiekowi w życiu, może być miłość. przybiera ona różne formy – może to być miłość romantyczna, przyjacielska, żywiona do członków rodziny, zwierząt, czynności, przedmiotów czy ojczyzny. Miłość może przynosić szczęście i spełnienie, a może także boleśnie ranić i sprawiać, że człowiek nie chce już żyć.
Godność to jedna z największych wartości, o jakie w swoim życiu dba o walczy człowiek. Istnieje jednak wiele sytuacji, takich jak wojna, zagrożenie życia danej osoby czy jej bliskich, w których łatwo jest ludzi złamać i im tę godność odebrać. W związku z tym wiele osób zastanawia się, czy w ogóle jest możliwe zachowanie ludzkiej godności w skrajnych okolicznościach, w sytuacjach granicznych, które sprawiają, że człowiek próbuje po prostu za wszelką cenę przetrwać.
W wielu dziełach literackich, nawet takich, które nie należą do gatunku fantastyki, pojawiają się liczne elementy fantastyczne. Zazwyczaj mają one określone zadania do spełnienia i pełnią w tekście konkretną funkcję. Można je spotkać w wielu utworach z rozmaitych epok, ale szczególnie chętnie sięgali po nie przedstawiciele romantyzmu.
Epoka romantyzmu to okres narodzin wielu idei, które były przede wszystkim skupione były na tematach narodowych i niepodległościowych. Polska była bowiem w tym czasie pod zaborami, a wielu twórców literatury musiało z niej uchodzić między innymi z powodu represji politycznych.
Epoka romantyzmu to czasy wielkich dzieł wieszczów narodowych oraz skomplikowane kreacje bohaterów romantycznych, którzy wyrastali na gruncie tych trudnych czasów. Poeci tacy jak Adam Mickiewicz czy Juliusz Słowacki niejednokrotnie pochylali się nad ważnymi dla narodu zagadnieniami, takimi jak na przykład odzyskanie przez Polskę niepodległości i oswobodzenie się z zaborów.
W „Dziadach” autorstwa Adama Mickiewicza jedną z najważniejszych postaci jest senator Nowosilcow – wysłannik cara na polskiej ziemi, kojarzony jako najbardziej negatywna postać całego dramatu. Nowosilcow ma zaprowadzić w Warszawie porządek na polecenie swojego władcy, dlatego nie wzbudza on pozytywnych uczuć wśród stykających się z nim Polaków.
Romantyzm to w Polsce epoka, w której autorzy niejednokrotnie próbowali kreować jednostki niejednoznaczne, postaci tajemnicze i skomplikowane, często wybitne i kreujące się na przywódców narodu. W tym przypadku często powiązane one były także z kwestią odzyskania przez Polskę niepodległości i walki z zaborcą.