Tam, gdzie jest zbrodnia, musi też być i kara. Jest to prawda znana ludzkości praktycznie od początku jej istnienia. Temu zagadnieniu wiele refleksji poświęcają różni filozofowie, stanowi ono także podstawę różnych systemów prawnych. Większość społeczeństw zgadza się, że popełnione winy konieczna jest kara. Różnią się one jedynie w tym, co jest przez nie uznawane za zbrodnię, a co za karę. Prawdę tę jednak wyznawali ludzie już w czasach starożytnych, czego odbicie można znaleźć na przykład w mitach greckich. Również literatura dostarcza wielu przykładów tego, że zbrodnia i kara nieodłącznie występują zawsze razem i są one nieodłącznym elementem ludzkiej moralności. Przykładem tego mogą być takie dzieła jak „Mitologia” Jana Parandowskiego, „Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego czy „Dziady” Adama Mickiewicza.
„Mitologia” Parandowskiego dostarcza czytelnikowi wielu przykładów na to, że zbrodnia powoduje karę. Opowiada o tym między innymi historia Prometeusza, czyli tytana, który wykradł Zeusowi ogień dla ludzkości. Prometeusz ulepił ludzi z gliny, ale okazali się słabi i podatni na zranienia. Aby im pomóc, tytan wykradł ogień, wbrew zakazowi Zeusa, który ludzkości się bał. Dzięki temu człowiek wzmocnił się, rozwinął i zaczął żyć na lepszym poziomie. Jednak Prometeusz w rozumieniu boskiego prawa popełnił zbrodnię, za którą został surowo ukarany przez Zeusa. Przykuto go do skał Kaukazu, gdzie codziennie orzeł wydziobywał mu wątrobę, która odrastała i była wyszarpywana od nowa. Prometeusz to przykład kary i cierpienia niezawinionych, ponieważ jego zbrodnia była dokonana w dobrym celu.
Karę poniósł także Syzyf. Był on ludzkim królem, który zdradził pewien sekret Zeusa, mimo iż powierzono mu go z zaufaniu. Rozzłościło to Zeusa, który postanowił go ukarać. Syzyf jednak przechytrzył bogów i ze wszystkich sił unikał kary. Gdy w końcu go złapano, kara okazała się być o wiele bardziej surowa, niż była na początku. Syzyf do końca świata będzie wtaczał pod górę głaz, który na szczycie spada i całość zaczyna się od nowa. Jest to historia o tym, że nie można uciekać przed konsekwencjami swoich czynów, ponieważ one i tak dopadną człowieka
Jednym z najbardziej znanych dzieł o tej tematyce jest oczywiście powieść „Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego. Opowiada ona o Raskolnikowie, który doszedł do wniosku, że jest lepszy od innych ludzi, w związku z czym może swobodnie popełniać zbrodnie, ponieważ nie dotyczy go zwykła moralność ludzka. Wcielił te poglądy w życie, mordując siekierą starą lichwiarkę.
