Danuta Wawiłow to pisarka i tłumaczka, a przy tym laureatka wielu nagród literackich. Urodziła się 14 kwietnia 1942 roku w Koźmodiemiansku (Rosja). Punktem zwrotnym w jej życiu okazało się przyjście na świat dzieci, wtedy jej kariera rozpoczęła się od tworzenia utworów dla najmłodszych. Z czasem jednak autorka postanowiła pisać także dla dorosłej części odbiorców. Ciekawą budową i przesłaniem wyróżnia się wiersz Danuty Wawiłow „Szybko”.
Szybko – analiza i środki stylistyczne
Wiersz „Szybko” składa się z trzech strof i jednego wersu oddzielającego pierwszą i drugą strofę. Różnią się one między sobą długoscią i budową. Jest to spójne z kontrastem występującym w utworze. Pojawiają się tu rymy parzyste (aabb).
Podmiot liryczny zdradza swoją obecność za pomocą czasownika w pierwszej osobie liczby pojedynczej oraz odpowiedniego zaimka „chciałbym”, „mi”. Możemy domyślać się, że jest to dziecko, które słucha poleceń wydawanych przez rodziców, po czym przeżywa własną refleksję, która jest kluczowa dla znaczenia utworu.
Zastosowano tu silne nagromadzenie słowa „szybko”, które jest powtórzeniem, ale jednocześnie anaforą, ponieważ występuje na początku wersów. Powtórzono również słowa „wolno” oraz „czasu”. Tempa i nerwowej atmosfery w wierszu nadają liczne wykrzyknienia, które pojawiają się w każdym wersie pierwszej strofy. Poczucie zagubienia i niezrozumienia wywołują natomiast pytania retoryczne podmiotu lirycznego : „Na nic nigdy nie ma czasu? „, „Chciałbym wszystko robić wolno, ale mi nie wolno?”.
Ciekawym zabiegiem jest tu zastosowanie homonimu „wolno”. Homonimy to słowa, które różnią się pochodzeniem i znaczeniem, ale mają taką samą pisownię i wymowę. Druga strofa stanowi rozbudowane wyliczenie tego, co chciałby robić podmiot liryczny, gdyby tylko nie musiał się spieszyć, np.: „A ja chciałbym przez kałuże iść godzinę albo dłużej, trzy godziny lizać lody, gapić się na samochody i na deszcz, co leci z góry, i na żaby, i na chmury […]”. Na intonację utworu wpływają liczne przerzutnie, czyli przeniesienie części wypowiedzi, zdania do kolejnego wersu.
Szybko – interpretacja utworu
Codzienny pęd życia
Pierwsza strofa wiersza wskazuje na ogromny pęd codzienności, w jaki zostaje uwikłany podmiot liryczny. Podmiot liryczny to najprawdopodobniej dziecko – widać jak jego życie wypełnione jest poleceniami i poganianiem ze strony dorosłych. Dzień osoby mówiącej składa się z biegu, pospieszania, wykonywania poleceń. To ukazuje niezwykle istotny problem wikłania dzieci w sprawy dorosłych i ich codziennie zagonienie. Spieszymy się do pracy i z pracy do domu. Wszędzie chcemy zdążyć na czas, biegniemy zamiast żyć i cieszyć się życiem. Nie ma tu czasu na to, żeby rozejrzeć się dookoła, docenić to co mamy, odpocząć.
Utwór pokazuje także, jak niewiele czasu w ciągu dnia poświęcamy dzieciom i sobie nawzajem. Wydaje nam się, że wspólne zjedzenie śniadania, podwózka do szkoły, czy zakupy, to wartościowy czas spędzony razem. Nic bardziej mylnego – aby cieszyć się swoją obecnością należy zwolnić i wysłuchać drugiej osoby.
Dziecięce pragnienia
Ostatnie strofy to wyraz dziecięcych pragnień – dni wypełnionych zabawą, szaleństwem, wolnością. To potrzeba beztroskich chwil, bez gonitwy i upominania. Być może motyw dziecięcej beztroski jest metaforą dziecka, które drzemie w każdym z nas. W człowieku tkwi odrobina infantylności, szaleństwa, a przede wszystkim potrzeba leniuchowania i wypoczynku. Zwolnienie tempa jest niezbędne dla utrzymania dobrej kondycji psychicznej i fizycznej.
Tak naprawdę potrzeby podmiotu lirycznego nie są wygórowane. Pragnie prostych, przyjemnych chwil, np. patrzenia na deszcz i długiej kąpieli. To bardzo przyziemne potrzeby, ale jakże trudne do spełnienia w pędzącym świecie. Tu nasuwa się pytanie – czy warto tak się spieszyć, skoro i tak na nic nie wystarcza nam czasu? Może czasem lepiej jest się zatrzymać, odpuścić, z czegoś zrezygnować? Między pierwszą, a drugą strofą widzimy niezwykły kontrast i nagłą zmianę nastroju utworu. Wynika to tylko i „aż” ze zwolnienia tempa. To pokazuje jak bardzo może zmienić się nasze życie jeśli tylko odpuścimy.
Podsumowanie
Wiersz Danuty Wawiłow „Szybko” jest poetyckim ukazaniem dramatu, jakim jest codzienny „wyścig szczurów” i bieg, który do niczego nie prowadzi, a który odbiera nam radość życia. Utwór zwraca uwagę na to, że wciągamy nasze dzieci w wir codzienności zapominając, jak bardzo potrzebują wolności i spokoju.
W każdym z nas kryje się takie dziecko, które czasem chce się po prostu bawić i obserwować. Życie ucieka nam bardzo szybko, nie dostrzegamy jego uroków, ponieważ ciągle biegamy i spieszymy się, sami nie wiemy gdzie i dlaczego. Autorka utworu w niezwykły sposób uchwyciła, czym jest codzienna ludzka gonitwa i co dzięki niej tracimy.