Motyw sztuki i artysty wielokrotnie pojawiał się w różnego rodzaju dziełach literackich, od samego początku ich istnienia. Artyści często bowiem są fascynującymi postaciami o bogatych życiorysach. Ci spośród nich, którzy zajmują się literaturą, lubią także opowiadać o sobie i o swojej pracy w dziełach, które tworzą. Motyw artysty jako bohatera literackiego znaleźć więc można w takich dziełach jak młodopolski dramat Stanisława Wyspiańskiego „Wesele” oraz romantyczny utwór „Nie-boska komedia” autorstwa Zygmunta Krasińskiego.
W dramacie „Wesele” odnaleźć można wiele postaci, które są powiązane ze sztuką. Jednym z nich jest Poeta, inspirowany postacią Kazimierza Przerwy-Tetmajera, który gościł na weselu Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny. Był on przyrodnim bratem Włodzimierza Tetmajera, w dramacie znanego jako Gospodarz. Sam Rydel zresztą też był przedstawicielem artystów. Postać Poety wiernie oddaje to, jak w czasach Wyspiańskiego zachowywał się i postrzegany był artysta. Wiązano go z nurtem dekadencji, pesymistycznym spojrzeniem na świat i z niepokojem z powodu końca wieku oraz tego, co czeka społeczeństwo w przyszłości. Poeta pełen jest melancholii, co w przypadku Kazimierza Przerwy-Tetmajera miało także odbicie w jego twórczości. Postać artysty w „Weselu” wszędzie szuka też poezji i natchnienia, widzi świat inaczej niż reszta gości. Ma on także przeczucie nadchodzącej katastrofy, której nie da się już zapobiec. Wielu poetów, w tym Przerwa-Tetmajer, szukało ulgi w prostych rozrywkach, takich jak kontakty z płcią przeciwną czy też spożywanie alkoholu. ich poezja przestała inspirować innych do działania, na przykład nie zagrzewała już do walki o wolność ojczyzny. Wyspiański wiernie odwzorował więc członków środowiska, z którego sam się wywodził.
Innym przykładem bohatera literackiego, który był artystą, jest Hrabia Henryk z „Nie-boskiej komedii” Zygmunta Krasińskiego. Jest to człowiek całkowicie skupiony na swojej poezji i uważa, że jej tworzenie jest jego powołaniem. Samą poezję widzi jako coś ważnego i szlachetnego, prawdziwy cel w życiu. By ją tworzyć porzuca swoją rodzinę – żonę i małe dziecko – udając się za Dziewicą, piękną kobietą, która w jego przekonaniu uosabia poezję. Szybko jednak okazuje się, że jego marzenia były tak naprawdę kłamstwami. Hrabia Henryk został oszukany i zwiedziony przez szatana pod przykryciem poezji. Hrabia Henryk nigdy tak naprawdę nie był poetą, mimo iż bardzo tego chciał. Za to prawdziwym artystą okazuje się być jego syn, Orcio, obdarzony darem tworzenia poezji. Okazuje się jednak, że jest to dar, za który dziecko płaci wysoką cenę.
