Głównym bohaterem „Przedwiośnia” autorstwa Stefana Żeromskiego jest Cezary Baryka, zamieszkujący ze swoimi rodzicami w Baku. Czytelnik poznaje go jako młodego chłopca, stopniowo dorastającego w trakcie trwania powieści, aż wreszcie staje się on dorosłym mężczyzną. W związku z tym Baryka jest postacią dynamiczną, która podlega ciągłym zmianom i nieustannie rozwija się. Cezary przechodził więc przemianę wewnętrzną, kształtował się też w tym czasie jego światopogląd polityczny. Przemiana duchowa Cezarego jest jednym z najważniejszych motywów „Przedwiośnia”.
Jak przebiegała przemiana Cezarego Baryki?
Początkowo czytelnicy poznają Cezarego jako czternastolatka, który mieszka z rodzicami w Baku i prowadzi dość zwyczajne życie. Wszystko zmienia się wraz z wybuchem I wojny światowej, gdy ojciec chłopca wyrusza na front, walcząc w armii rosyjskiej. Cezary zaczyna się wówczas buntować przeciwko matce, nie słucha jej i jest nieposłuszny. W mieście zaczynają się pojawiać komuniści, a szerzone przez nich ideały szybko trafiają do naiwnego, niedoświadczonego chłopaka. Gdy wybucha rewolucja, jest on do tego stopnia zafascynowany ideą zniszczenia burżuazji, że wydaje bolszewikom rodzinne kosztowności. Cezary nie widzi okrucieństw rewolucji, nie zniechęcają go nawet publiczne egzekucje przeprowadzane w Baku. Dopiero śmierć jego matki i odnalezienie trupa młodej Ormianki sprawiają, że Cezary zaczyna bardziej krytycznie patrzeć na przewrót polityczny, którego był świadkiem i który zmienił jego życie.
Kolejnym istotnym wydarzeniem w życiu chłopaka była jego podróż do Polski wraz z ojcem, Sewerynem i jego opowieść o szklanych domach. Ojciec zmarł, zanim dotarli oni do Polski, a jego szklane domy okazały się być kłamstwem. Cezary został więc całkowicie sam na świecie i zderzył się z brutalną rzeczywistością w kraju, który zniszczony został przez wojnę. W Polsce czekało Cezarego kolejne wyzwanie, czyli atak bolszewików na Europę. Ponieważ w tamtym czasie bohater zaczął doceniać już Polaków jako naród, zaciągnął się do armii i walczył o wolność swojej ojczyzny. W wojsku z kolei poznał szlachcica, Hipolita Wielosławskiego, który zaprosił go do pobytu w swoim majątku rodzinnym, w Nawłoci. Wizyta w dworku także wiele zmieniła w Cezarym. Przede wszystkim po raz pierwszy wszedł w tam w relacje romantyczne z kobietami i nawiązał romans z Laurą Kościeniecką. Okazało się, że jest pod tym względem niedojrzałym egoistą i cynikiem. Nie potrafił przejąć się tym, jak jedna z dziewcząt z zazdrości o niego otruła inną panienkę. Tam też obserwował niewolniczą pracę chłopów na rzecz właścicieli majątku i beztroskie życie możnych państwa, nieskalane uczciwą pracą.
Wpływ na Cezarego miały też takie osoby jak Szymon Gajowiec czy Antoni Lulek wraz ze swoimi koncepcjami odbudowy Polski. Dyskusje i starcia z nimi sprawiały, że młodzieniec coraz bardziej kształtował swoje poglądy polityczne. Nigdy ostatecznie nie wyrzekł się ideałów komunistycznych, jednak pod wpływem życia w Polsce i postulatów Gajowca na temat ewolucji Cezary zaczął łączyć swoje przekonania z patriotyzmem. Taką postawę od dzieciństwa wpajał mu ojciec, ale Baryka sam musiał do niej dojrzeć we własnym tempie.
Jak widać Cezary pod względem rozwoju wewnętrznego przechodzi długą drogę. Pod koniec powieści jest już ukształtowany i zaczyna aktywnie wcielać swoje przekonania w życie.