Z legend dawnego Egiptu – motywy literackie

Autor: Marta Grandke

Bolesław Prus jest autorem noweli zatytułowanej „Z legend dawnego Egiptu”. W dziele tym twórca ubrał w kostium historyczny wydarzenia znane mu ze współczesnej polityki niemieckiej i jej władców – Wilhelma I i Fryderyka III. To opowieść przede wszystkim o młodym następcy, który nie jest w stanie dożyć momentu, w którym stary władca przekazuje mu władzę w kraju. Bolesław Prus w swoim dziele ukazał kilka istotnych motywów, z których składa się jego opowieść. 

Motyw władzy

Na pierwszy plan wybija się motyw władzy. Prus opowiada bowiem o losach ludzi rządzących, przekazujących sobie najwyższą możliwą władzę. Autor opisał więc dwa odmienne portrety władców. Jednym z nich jest stary Ramzes – surowy, bezlitosny i okrutny, który jednak doprowadził do tego, że za jego czasów Egipt był krajem bogatym i kwitnącym. Jego wnuk, Horus, jest jego przeciwieństwem. Nie skupia się na kraju, ale na spełnianiu własnych marzeń i wykorzystaniu możliwości, jakie dała mu władza. Ramzes jest bezwzględny, a Horus miłosierny, jednak to starszy z mężczyzn okazuje się mieć przymioty potrzebne do dźwigania na sobie tak dużego obowiązku. Prus w ten sposób pokazał, że nie każdy dobry człowiek byłby dobrym władcą i że rządzący muszą widzieć coś więcej niż własne przywileje i marzenia. Władza jest w jego noweli ogromną odpowiedzialnością, na którą nie wszyscy są jednak gotowi.

Motyw śmierci

Dla opowieści Prusa bardzo istotny jest motyw śmierci. Spodziewa się jej stary faraon, Ramzes, który ma już sto lat i zapada na groźną chorobę. Horus zdaje się być człowiekiem w pełni sił, przed którym stoi wiele lat rządów. Tymczasem to Ramzesowi udaje się pokonać śmierć, a jego młody wnuk niespodziewanie i nagle ginie w wyniku ukąszenia przez jadowitego pająka. Prus pokazuje w ten sposób, jak bardzo nieobliczalna jest śmierć i że nikt nie jest w stanie przewidzieć, kiedy i po kogo przyjdzie. Pozornie wydawałoby się, że to trzydziestoletni młodzieniec będzie żył dłużej od stuletniego starca, jednak los bywa przewrotny. Śmierć jest więc wszechobecna w noweli Prusa i autor w ten sposób przybliża czytelnikom jej okrutną naturę.

Motyw czasu

Kolejne wydarzenia w historii oparte są o motyw czasu, którego bohaterowie mają coraz mniej. Wyznacza on cały rytm dzieła Prusa. Najbardziej widoczne jest to w przypadku postaci Ramzesa. To stary człowiek, który ma świadomość upływającego czasu i tego, że zostało mu już go niewiele. Faraon choruje i wie, że każdy dzień może być jego ostatnim. Z kolei tego poczucia nie dzieli z nim jego młody wnuk, Horus, któremu zdaje się, że czas go nie dotyczy i ma całe życie przed sobą. Jednak to Horus szybko umiera po ugryzieniu przez jadowitego pająka, a Ramzes żyje dalej.

Motyw rodziny

Bolesław Prus opisuje także motyw rodziny oraz tego, że ludzie należący do rodów przy władzy nie żyją tak jak inni. Młody Horus nie może liczyć na wyrozumiałość dziadka i jego miłość, jest przez niego surowo traktowany i przygotowywany do roli następcy. Ramzes stawiał bowiem kraj ponad swoich bliskich i nie tolerował u nich żadnego przejawu słabości. Horus jest inny, ale jego miłość do bliskich i chęć okazywania im miłosierdzia sprawiają, że staje się on słabym władcą, a jego rządy sprowadziłyby na Egipt nieszczęścia.

Dodaj komentarz