Jedną z ciekawszych powieści dla dzieci i młodzieży wciąż pozostaje “Cudowna podróż”, której autorką jest szwedzka pisarka Selma Lagerlöf. Dzieło to składa się z dwóch części i po raz pierwszy wydawanie było w latach 1906-1907. Jego głównym bohaterem jest czternastoletni Nils Holgersson.
Jedną z najbardziej znanych pozycji gatunku literatury przeznaczonej dla dzieci jest powieść „Tajemnicy ogród” autorstwa Frances Hodgson Burnett. To utwór opowiadający o historii trójki dzieci – Mary Lennox, Colina Cravena oraz Dicka Sowerby’ego – które odkrywają zamknięty przez Archibalda Cravena tytułowy tajemniczy ogród.
Na zrozumienie utworu i poznanie jego sensu składa się wiele elementów. Nie zawsze jest to tylko sama treść i opowieść, jaką czytelnikom przekazuje autor. Często na odczytanie sensu danego dzieła składają się też inne elementy, na przykład jego tytuł. Może on bowiem wpływać na odczytanie znaczenia tekstu, jego zrozumienie i czasami staje się wskazówką interpretacyjną dla odbiorcy.
„Charlie i fabryka czekolady” to powieść autorstwa brytyjskiego pisarza, Roalda Dahla. Przynależy ona do gatunku, jakim jest fantastyka. Po raz pierwszy wydano ją w roku 1964 i skierowana jest ona głównie do dzieci i młodzieży, doczekała się też adaptacji filmowych. Opowiada ona o przygodach Charliego, ubogiego chłopca, który pewnego dnia ma okazję odwiedzić fabrykę uwielbianej przez niego czekolady. Jej właścicielem jest Willy Wonka.
Człowiek został stworzony do działania. Świadczy o tym sama jego cielesna natura – istnienie z wiecznie płynącej materii kształtuje naturę samego bytu. Dlatego też ciągle do czegoś dążymy, chcemy zmieniać otaczający nas świat i samych siebie. Wielkość założonych przez nas celów określa ambicja.
Zgoda buduje, a niezgoda rujnuje – jest to znane hasło, o słuszności którego przekonał się zapewne każdy, kto uczestniczył w jakimś konflikcie. Podkreśla ono wartość porozumienia jako siły twórczej, dzięki której możliwe jest osiągnięcie spokoju i stabilizacji w życiu.
„Ziele na kraterze” to powieść Melchiora Wańkowicza, która napisana została w roku 1951, ale po raz pierwszy ukazała się w 1957, nakładem stowarzyszenia PAX. Autor w swoim dziele opisuje przede wszystkim dorastanie własnych córek, Krystyny i Marty.
„Wesele” Stanisława Wyspiańskiego to jedno z najważniejszych dzieł epoki Młodej Polski i literatury polskiej w ogóle. Po raz pierwszy wydano je w roku 1901 i wtedy też wystawiono je na teatralnych deskach. „Wesele” to dramat oparty o faktyczne wydarzenie, jakim był ślub poety Lucjana Rydla z chłopką krakowską, Jadwigą Mikołajczykówną, w chacie w Bronowicach.
Henryk Sienkiewicz to znany twórca powieści, a jedną z jego najbardziej rozpoznawalnych pozycji wciąż pozostaje dzieło zatytułowane „Quo vadis”. Opowiada ono o wydarzeniach rozgrywających się w antycznym Rzymie pod rządami Nerona, gdy pojawili się tam pierwsi chrześcijanie. Autor porusza wiele wątków, w związku z czym w powieści obecnych jest także mnóstwo łączących się z nimi motywów literackich.
Hanna Krall to autorka wywiadu z Markiem Edelmanem, który przeżył powstanie w getcie warszawskim. Wybuchło ono 19 kwietnia 1943 roku. Edelman był jego ostatnim żyjącym przywódcą. Opowiada on Krall o tym, czego był świadkiem i przedstawia własne doświadczenia z tamtego okresu. Dzieło to przedstawia także powojenny życiorys Marka Edelmana, który był też wielokrotnie krytykowany za to, że jego opowieść o getcie warszawskim ubiega od utrwalonego w zbiorowej świadomości mitu.
Maria Konopnicka to polska autorka tworząca w okresie pozytywizmu. Wielu osobom kojarzy się ona przede wszystkim z wierszami skierowanymi do najmłodszych, ale nie wahała się ona przed przedstawieniem w swoich dziełach także poważniejszych tematów. Przykładem tego jest nowela zatytułowana „Mendel Gdański.
Jedną z najważniejszych lektur, z którymi dzieci zapoznają się w czasie edukacji, jest opowiadanie „O psie, który jeździł koleją” autorstwa Romana Pisarskiego. Przedstawia ono historię pewnego psa o imieniu Lampo (czyli po włosku błyskawica), a cała akcja rozgrywa się we Włoszech.