Czy każdy błąd można naprawić? Odwołaj się do Pana Tadeusza i innej wybranej przez siebie lektury. Rozprawka

Autor: Marta Grandke

Nie ma człowieka, któremu nie zdarzyłoby się popełnić w życiu błędów. Czasami są one błahe, mało znaczące, ale bywa też tak, że potrafią one definitywnie zmienić kształt życia danej osoby. Ludzie często próbują naprawiać swoje błędy i niwelować ich skutki, pojawia się jednak pytanie, czy każdy z nich da się naprawić i odwrócić jego konsekwencje? Temat ten obecny jest nie tylko w prawdziwym życiu, ale także i w literaturze. Bohaterowie różnych utworów często popełniają błędy i nie zawsze są w stanie je naprawić. Widoczne jest to w takich dziełach jak „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza, „Antygona” Sofoklesa czy „Nie-boska komedia” Zygmunta Krasińskiego.

W epopei „Pan Tadeusz” olbrzymi błąd, który zmienia całe jego życie, popełnia Jacek Soplica. Za młodu zakochany był on w córce swojego sąsiada, Stolnika, czyli w Ewie Horeszkównie. Nie potrafił jednak wyrazić swych uczuć, ojciec znalazł więc innego kandydata. Spowodowało to wielki gniew Jacka, tak silny, że trwał nawet po tym, jak ożenił się z inną kobietą i urodził mu się syn, Tadeusz. Dlatego też, gdy pewnej nocy zobaczył, jak Moskale atakują zamek Horeszków, wyruszył tam i w trakcie walk przypadkowo zabił Stolnika. Był to grzech, który zmienił całą resztę życia Soplicy. W ojczyźnie był traktowany jak zdrajca, uciekł więc do innych krajów, gdzie intensywnie działał na rzecz odzyskania niepodległości Polski. Wstąpił także do zakonu bernardynów, gdzie przybrał imię księdza Robaka i całą resztę życia spędził na walce o ojczyznę i na pokucie za grzechy. Jednak jego próby zadośćuczynienia nie zwróciły Stolnikowi życia, a synowi Soplicy, Tadeuszowi nie oddały lat, w których musiał wychowywać się bez ojca. Trudno więc powiedzieć, czy pokuta Jacka i jego próby naprawienia błędów młodości miały taką samą wagę, jak grzechy, których się dopuścił.

Innym przykładem dzieła epoki romantyzmu, które ukazuje błędy bohaterów, jest „Nie-boska komedia” Zygmunta Krasińskiego. Główny bohater, hrabia Henryk, szybko zakłada rodzinę z ukochaną Marią, jednak po narodzinach odkrywa, że takie życie męczy go i nudzi. W rzeczywistości chciałby bowiem być poetą. Pod wpływem kuszenia widmowej Dziewicy Henryk opuszcza rodzinę, by zrealizować swoje ambicje. Po jakimś czasie okazuje się jednak, że dał się oszukać – Dziewica tak naprawdę była trupem, który chciał porwać jego duszę do piekła. Hrabia Henryk ostatecznie wraca do swojej rodziny, ale szkód wyrządzonych przez jego odejście nie da się już naprawić. Porzucona Maria traci bowiem zdrowe zmysły i umiera w szpitalu dla obłąkanych, jej syn zaś, Orcio, zostaje obdarowany talentem oraz przekleństwem poezji, przez który również choruje na tle nerwowym. Hrabia Henryk skrzywdził więc swoją rodzinę i jego powrót nie mógł już tego naprawić.

Kolejnym przykładem popełnienia nieodwracalnych błędów jest decyzja, jaką podjął król Teb, Kreon, w „Antygonie”. Postanowił on bowiem, że Antygona, narzeczona jego syna, nie może pochować Polinika, jednego ze swoich braci, którzy polegli w walce o tron. Postawił on bohaterkę w sytuacji, w której musiała zdecydować, czy zastosuje się do praw ludzkich czy boskich. Ostatecznie Antygona pochowała brata, przez co Kreon skazał ją na śmierć. Aby uniknąć cierpienia, Antygona popełnia samobójstwo. Na wieść o tym, życie odebrał sobie także syn Kreona, jej narzeczony, oraz matka chłopaka, która nie wytrzymała wieści o śmierci swojego syna.

Kreon podjął więc błędną decyzję, która kosztowała go życie żony i syna. Jest to pomyłka z kategorii tych, których w żaden sposób nie da się naprawić, można ich tylko po czasie żałować. Przykład „Antygony” pokazuje, że ludzkość już w czasach starożytnych podejmowała błędne decyzje, których nie dało się odpokutować czy odwrócić ich skutków. Gdyby Kreon wykazał się łaskawością lub współczuciem wobec Antygony, nie straciłby swoich bliskich w tragicznych okolicznościach.

Przykłady z literatury pokazują więc, że chociaż każdy człowiek popełnia błędy, to zdarzają się w życiu takie pomyłki, których skutki są druzgocąca i których nie da się za żadną cenę ani przy pomocy żadnej pokuty naprawić.

Dodaj komentarz