Ludzie codziennie zmagają się z wieloma niespodziewanymi wydarzeniami i zmuszeni są podejmować różne decyzje. To z kolei często prowokuje pytania o to, do jakiego stopnia każdy decyduje o własnym losie i czy rzeczywiście jest to możliwe. Filozofowie od wielu wieków zastanawiają się nad tym zagadnieniem, próbując określić, do jakiego stopnia ludzkie życie jest kształtowane przez decyzje jednostki. Z pewnością wiele rzeczy, które spotykają ludzi każdego dnia, pozostaje poza ich kontrolą, jednak często pewne indywidualne wybory podejmowane przez danego człowieka, potrafią całkowicie odmienić jego losy. Przykłady tego można spotkać w dziełach literackich takich jak „Makbet” Williama Szekspira, „Król Edyp” Sofoklesa, „Boska komedia’ Dantego oraz „Balladyna” Juliusza Słowackiego.
„Makbet” Szekspira to przede wszystkim opowieść o zgubnym wpływie nadmiernej ambicji i żądzy władzy na ludzkie życie. Makbet początkowo jest dowódcą wojsk szkockiego króla Dunkana i tanem Glamis. Nie myśli o awansie społecznym, aż do chwili, w której spotyka na wrzosowisku trzy wiedźmy, które witają go tytułami tana Kawdoru oraz przyszłego króla Szkocji. Makbet chce zostawić swoje przeznaczenie w rękach losu, ale namowy ambitnej żony sprawiają, że zaczyna działać w celu wypełnienia przepowiedni wiedźm. Zabija więc króla Dunkana. Ten czyn determinuje resztę jego życia. Makbet zaczyna bowiem popadać w obłęd, nawiedzają go paranoiczne myśli, ma halucynacje i nie jest w stanie zasnąć spokojnie. Sięgnięcie po tron, który mu się nie należał, sprawia też, że wydaje na siebie wyrok śmierci. Zostaje zabity w walce o odzyskanie dziedzictwa prawowitego spadkobiercy Dunkana. Zabijając króla, Makbet zdecydował o własnym losie i przekreślił resztę swojego życia. Zapewne nie był tego do końca świadomy, ale od razu po morderstwie zaczął odczuwać wyrzuty sumienia, zatem zrozumiał wówczas, jak źle postąpił.
„Król Edyp” to z kolei opowieść o tym, że człowiek nie jest w stanie uciec od swojego losu. Edyp starał się nie wypełnić przepowiedni, która mówiła, że stanie się zgubą własnej rodziny, zabijając ojca i poślubiając matkę, ale i tak ostatecznie wszystko z wróżby spełniło się. Mimo swoistej bezsilności Edyp wciąż próbuje działać. Ponieważ jest władcą, to gniew bogów, spowodowany jego czynami, dotyka także jego poddanych. Edyp zatem bierze na siebie odpowiedzialność za swoje czyny i kiedy poznał prawdę o swoim pochodzeniu, wyłupił sobie oczy i opuszcza miasto. Edyp jest przykładem bohatera, który nie decydował o własnym losie, który był z góry przesądzony. Nie oznaczało to jednak, że próbował uniknąć odpowiedzialności za winy, jakich się dopuścił.
„Boska komedia” pokazuje, że człowiek jest odpowiedzialny za swój los, a jeśli dopuszcza się złych czynów, to zostanie za nie ukarany, także po śmierci. Dante opisał bowiem to, jak wygląda piekło i jego kolejne kręgi, w których znajdowali się grzesznicy. Za życia dopuścili się oni różnych zbrodni, na przykład zdrady, zatem po śmierci cierpieli z tego powodu. Mieli oni wpływ na swój los, ponieważ gdyby nie dopuścili się za życia tych czynów, to nie trafiliby do kręgów piekielnych po śmierci.
„Balladyna” to ostatni przykład wpływu człowieka na swój los. Tytułowa bohaterka, by wyjść za mąż za bogatego rycerza i awansować społecznie, zabija własną siostrę. Kieruje to ją na drogę zbrodni i występku, co ostatecznie kończy się śmiercią Balladyny. Balladyna zadecydowała o swoich losach w momencie, w którym zabiła swoją siostrę. Gdyby nie jej nadmierna ambicja i żądza władzy, nie zginęłaby od rażenia piorunem za swoje grzechy. Balladyna miała szansę wieść zupełnie inne życie, ale ostatecznie wybrała inaczej.