Historia świata widziała już wiele rodzących się państw i równie dużo ich upadków. Całe kraje znikały i upadały, a za każdym razem za takim przebiegiem wydarzeń stały rozmaite przyczyny. Państwo może zachwiać się i upaść z wielu powodów, ale często prowadzą one do podobnych wniosków, że winne są ludzkie zaniedbania, chciwość czy nieumiejętne sprawowanie przez nich władzy. Wiele takich upadków zostało opisanych w dziełach literackich. Można wśród nich wymienić między innymi „Odprawę posłów greckich” Jana Kochanowskiego, „Kazania sejmowa” Piotra Skargi, „Świat zepsuty” Ignacego Krasickiego czy „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza.
„Odprawa posłów greckich” to dzieło, w którym Jan Kochanowski ubrał w historyczny kostium problemy, jakie obserwował wśród współczesnych sobie rządzących. Opisał zatem historię wojny trojańskiej ze strony obywateli i władców Troi w momencie, w którym przybyło do nich greckie poselstwo. Sam zaś konflikt powstał, ponieważ Aleksander, syn króla Priama, egoistycznie i krótkowzrocznie uprowadził z Grecji Helenę. Jej mąż postanowił odzyskać kobietę. Aleksander jak na dziedzica tronu zachował się zatem bardzo lekkomyślnie. Jego ojciec z kolei nie był odpowiedzialnym władcą, nie miał zamiaru wziąć na siebie odpowiedzialności za losy Troi, przerzucał ją na innych polityków.
W wyniku takiego działania Troja ani nie próbowała zażegnać konfliktu, ani się do niego militarnie przygotować. Priam był złym władcą, skupionym na zaspokajaniu własnych ambicji i interesów, nie obchodził go los jego poddanych. Inni politycy w Troi zachowywali się podobnie. W wyniku takich rządów Troja ostatecznie upadła w trakcie wojny z Grekami. Kochanowski dostrzegł w tej historię analogię i ostrzeżenie dla współczesnych mu polityków i w sztuce próbował im przekazać swoje refleksje. Wynika także z tego, że mimo upływu wieków ludzie naprawdę się nie zmieniają i wciąż popełniają te same błędy, w wyniku których upadają państwa.
„Kazania sejmowe” Piotra Skargi to ostrzeżenie przed chorobami trapiącymi państwo, które mogą doprowadzić do jego upadku. Jezuita opisał sytuację Rzeczypospolitej, którą w jego przekonaniu trawiły różnorodne problemy, jakie mogły się przyczynić do tego, że ostatecznie padła ona ofiarą sąsiadów. Skarga między innymi pisał o niezgodzie spowodowanej przez rozpad chrześcijaństwa, kłótniach społecznych, braku dyscypliny, nadmiernej, szlacheckiej wolności, braku miłości do ojczyzny, słabej pozycji króla i władzy w państwie czy też innych grzechach, jakie w jego opinii osłabiały cały kraj. Skarga ostrzegał, że w takiej sytuacji wrogowie mogą zaatakować i doprowadzić do upadku państwa. Pragnął rozwiązania tych problemów i przywrócenia siły jego ojczyźnie. Żądał sprawiedliwych praw, silniejszej pozycji religii jako źródła moralności i wielu innych zmian, jakie w jego opinii miały sprawić, że państwo zostanie uchronione przed ostatecznym upadkiem.
„Świat zepsuty” Ignacego Krasickiego to utwór, w którym autor wypowiada się w podobnym tonie, co Piotr Skarga, Krasicki także dostrzegał zepsucie otaczającego go społeczeństwa i liczne grzechy, jakich dopuszczali się jego rodacy. Wśród nich widział między innymi nadmierną wolność czy rozpustę. Biskup Krasicki zdawał sobie też sprawę, że stan moralny społeczeństwa przekłada się na stan państwa, a osłabiona ojczyzna w ten sposób łatwo i szybko może upaść. Moralna odnowa kraju była zatem według niego konieczna, by uchronił się on przed takim losem.
„Quo vadis” Henryka Sienkiewicza to nie tylko historia miłosna Marka Winicjusza i Ligii, to także opowieść o powolnym upadku imperium za czasów Nerona. Jego władza upadła z powodu własnego rozpasania moralnego, egocentryzmu cesarza, jego krótkowzroczności i okrucieństwa. Neron nie potrafił zrozumieć nowej religii i przystosować się do zmieniającej się rzeczywistości. Właśnie z tego powodu ostatecznie czekał go upadek, a potem śmierć. Pokazuje to, że aby przetrwać, państwo musi się zmieniać wraz z czasami, a jego władcy powinni wykazywać się otwartym umysłem oraz elastycznością w sprawowaniu swoich rządów.