Każdy z pewnością spotkał się z pojęciem oblężonego miasta. Czasami jest ono rozumiane dosłownie, jako działania wojenne w danym miejscu, a czasami to tylko metafora, która ma oddać pewien stan i sytuację, w której znalazł się dany człowiek lub społeczność. Oblężenie jest na stałe wpisane w historię konfliktów zbrojnych, jak na przykład ma to miejsce w „Potopie” Henryka Sienkiewicza, gdzie bohaterowie bronią przed Szwedami klasztoru na Jasnej Górze. Oblężenie może być jednak znacznie szerzej rozumiane. Wykorzystują to autorzy dzieł literackich, którzy umieszczają swoich bohaterów w tak niekorzystnych warunkach. Ma to miejsce w powieściach takich jak „Dżuma” Alberta Camusa, w wierszu Zbigniewa Herberta pod tytułem „Raport z oblężonego miasta”, w utworze „Ogniem i mieczem” Henryka Sienkiewicza oraz w „Iliadzie” Homera.
W powieści „Dżuma” autor nie ukazuje oblężonego miasta w trakcie konfliktu wojennego. Rolę wroga czekającego u bram miasta Oran pełni w tym przypadku tytułowa dżuma. Epidemia choroby sprawiła bowiem, że Oran został zamknięty i jego mieszkańcy nie mogli go opuszczać – zostali uwięzieni w jego murach do czasu zakończenia epidemii. Niektórzy zostali przez to rozdzieleni z bliskimi, jak miało to miejsce w przypadku doktora Rieux czy dziennikarza Ramberta. Ludzie różnie reagowali na to zamknięcie – na przykład Rambert za wszelką cenę próbował się przez jakiś czas wydostać z Oranu, dopiero po czasie dojrzał do decyzji, by pozostać w zamkniętym mieście. W samym mieście zaczyna się kreować zupełnie odrębna rzeczywistość, rządząca się odmiennymi zasadami niż świat, od którego ta społeczność została odizolowana w wyniku śmiertelnej choroby. Taki stan jest dla wszystkich bohaterów testem człowieczeństwo oraz tego, jakie wartości wyznają. Przykładowo ojciec Paneloux jest zmuszony do zmiany postrzegania swojej religii w otaczającym go świecie, a doktor Rieux okazuje się prawdziwym lekarzem działającym z powołania.
Wiersz Herberta, czyli „Raport z oblężonego miasta”, to metaforyczny opis oblężenia, pod którym kryje się metafora wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. Autor nie walczy zbrojnie, ale jest kronikarzem, raportującym czytelnikowi, co dzieje się w mieście, które zostało oblężone. Herbert ukazał, że człowiek odizolowany od świata, zamknięty w jednym miejscu, szybko zaczyna odczuwać tego skutki i następuje jego demoralizacja, przestaje prawidłowo postrzegać rzeczywistość lub odczuwać upływ czasu. Wszystkie dni zlewają się w jedno i stają się do siebie podobne. W oblężonym mieście zaczynają dziać się nieprzyjemne rzeczy, takie jak kradzieże, wzrost przestępczości, akty agresji oraz przemocy. Ludzie nie radzą bowiem sobie dobrze ze stanem odizolowania.
Henryk Sienkiewicz w powieści „Ogniem i mieczem” przedstawił prawdziwe oblężenie na przykładzie Zbaraża. Książę Wiśniowiecki postanowił powstrzymać w ten sposób wojska kozackie i zamknął się w jednym ze swoich zamków wraz z wojskiem. Sienkiewicz opisał to oblężenie jak przygodę, jakiej doświadczają jego bohaterowie, jednak sytuacja szybko stała się tam na tyle zła, że wysłano Longinusa Podbipiętę z informacją do króla, jednak wysłannik zginął. Sienkiewicz pokazał więc mroczną stronę oblężeń, w których ginęło wiele osób.
Najsłynniejszym oblężeniem w literaturze pozostaje to ukazane w dziele „Iliada”. Grecy próbowali podbić Troję, jednak nie udawało im się to. Ostatecznie uciekli się do podstępu z koniem trojańskim i po wielu latach konfliktu podbili oblężone miasto, kończąc w ten sposób znaną wojnę.