Człowiek nieustannie jest doświadczany przez los. Często oznacza to zmagania z wyjątkowo trudnymi, czasami przerażającymi i bolesnymi sytuacjami. Wiele osób doświadcza też tak zwanych sytuacji granicznych, które potrafią odmienić jego życie na zawsze i kształtować ich charakter na nowo lub całkowicie go złamać. W obliczu takich doświadczeń człowiek może przyjmować różne postawy, skrajnie się od siebie różniące. Niektórzy na nieszczęścia reagują złością, inni zaś rozpaczą. Jeszcze niektórzy stają się pokorni, cierpliwie czekając na to, co jeszcze się wydarzy i upatrując w tym planu jakiejś siły wyższej. Motyw ten często obecny jest w literaturze. Autorzy przedstawiają postawy swoich bohaterów wobec spotykających ich nieszczęść na różne sposoby. Przyjrzeć się można temu w takich utworach jak „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza, „Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego, Księga Hioba ze Starego Testamentu czy „Lalka” Bolesława Prusa.
„Pan Tadeusz” obrazuje to, w jaki sposób ludzka postawa wobec nieszczęścia może ulec przemianie. Jacek Soplica był zakochany w córce swojego sąsiada, Stolnika Horeszki, jednak ta została wydana za bogatszego mężczyznę. Rozczarowany Jacek początkowo zareagował wściekłością, którą pielęgnował w sobie tak długo, że aż zaowocowała ona morderstwem. Ten straszliwy czyn ocucił Soplicę z jego gniewu, tym bardziej, że musiał on uchodzić w jego wyniku za granicę. Od tego czasu w Jacku pojawiło się mnóstwo pokory i przyjmował on swój los spokojniej. Zaczął także aktywnie działać na rzecz odzyskania niepodległości przez Polskę, rozumiejąc, że musi odbyć pokutę za swoje czyny i że tylko ciężka praca może przywrócić mu jego dobre imię. Do końca życia starał się kroczyć tą ścieżką i przyjmować różnego rodzaju doświadczenia pokornie i ze zrozumieniem. Przyniosło mu to wybaczenie jego win.
W powieści „Zbrodnia i kara” główny bohater, Rodion Raskolnikow, także przechodzi od buty do pokory. Żyje on w bardzo nędznych warunkach w Petersburgu i nie ma perspektyw na wyrwanie się z nędzy, spotykają go liczne nieszczęścia. Raskolnikow w związku z tym dochodzi do wniosku, że ma moralne prawo do mordowania innych, gorszych od siebie ludzi. Nie przynosi mu to jednak ulgi, a wyłącznie wyrzuty sumienia. Raskolnikow dowiaduje się, że pycha, buta i gniew nie sprawiają, że lepiej radzi on sobie z trudnymi doświadczeniami. Pod wpływem wyrzutów sumienia oraz namów jego ukochanej Soni, przyznaje się do winy i wchodzi na ścieżkę pokornej pokuty. Raskolnikow odkrywa, że w ten sposób czuje się o wiele lepiej i że to jest właściwy sposób i postawa, jaką człowiek powinien przyjmować wobec trudnych doświadczeń życiowych.
Księga Hioba ze Starego Testamentu jest przykładem postawy pełnej pokory. Hiob był bogobojnym mężczyzną, którego Bóg zaczął doświadczać w wyniku zakładu z szatanem. Pozbawiono go majątku, rodziny, a na koniec zesłano na niego śmiertelną chorobę, czyli trąd. Hiob mimo tych nieszczęść nie stracił jednak swojej wiary, nie wyrzekł się Boga i nie zaczął mu złorzeczyć. Był bowiem przekonany, że jest to część większego planu Boga wobec niego i że Stwórcy należy ufać bezgranicznie. Hiob nie był zrozpaczony czy gniewny, był tylko cierpliwy i pokorny. Jego postawa została mu wynagrodzona, Bóg zwrócił mu wszystko to, co wcześniej odebrał. Postawa Hioba pokazuje, że pokora jest właściwą reakcją wobec nieszczęść, jakich człowiek doświadcza w życiu, mają one bowiem większy sens.
„Lalka” Bolesława Prusa pokazuje postawę pełną rozpaczy. Stanisław Wokulski, główny bohater powieści, dowiedział się przez przypadek, że jego narzeczona, Izabela Łęcka, nie jest mu wierna. Wokulski kochał ją tak bardzo, że wiadomość ta była najstraszniejszym doświadczeniem jego życia. Złamało go to, a jego reakcją była rozpacz. Była ona tak silna, że Wokulski próbował targnąć się na swoje życie. Nie widział on bowiem sensu w dalszej egzystencji bez Łęckiej. Wolał śmierć niż dalsze życie z cierpieniem, jakiego doświadczył w związku z zawiedzioną miłością i złamanym sercem. Rozpacz niemal odjęła mu rozum. To pokazuje, jak gwałtownie potrafią reagować ludzie, których dotknęło prawdziwe, ogromne nieszczęście i że są wydarzenia, których człowiek nie jest w stanie unieść.
Różne postawy przyjmują ludzie, gdy los doświadcza ich na różne sposoby. Przy ich pomocy próbują sobie oni radzić z cierpieniem, jakie ich spotkało i za każdym razem jest to wyraz tego, co dzieje się w ich emocjach, co widać na przytoczonych przykładach.