Jedna z najsłynniejszych powieści Stefana Żeromskiego, czyli „Przedwiośnie”, składa się z trzech części. Druga z nich nosi tytuł „Nawłoć”, odnoszący się do miejscowości i ziemiańskiego dworku o takiej samej nazwie, który był własnością Hipolita Wielosławskiego, który poznał w wojsku Cezarego Barykę i stał się jego przyjacielem. Cezary spędził tam trochę czasu i w związku z tym zobaczył, jak naprawdę żyją przedstawiciele ziemiaństwa.
Jedną z najbardziej znanych współcześnie powieści Stefana Żeromskiego jest „Przedwiośnie” Opowiada ona o losach Cezarego Baryki, dorastającego najpierw w Baku, a potem doświadczającego trudów rewolucji, I wojny światowej, wojny z bolszewikami oraz będącego świadkiem formowana się państwa polskiego po ponad stu latach zaborów.
Od dawna wiadomo, że człowiek w zbiorowości zachowuje się zupełnie inaczej niż jako jednostka. Szczególnie uwidacznia się to w sytuacji zagrożenia, gdzie pewne reakcje, takie jak panika, potrafią się równocześnie udzielić całemu tłumowi.
W „Potopie” Henryka Sienkiewicza spotkać można wiele postaci, które inspirowane były faktycznie żyjącymi osobami. Jedną z nich był książę Bogusław Radziwiłł, krewniak Janusza Radziwiłła i jeden z potężnych magnatów dawnej Rzeczypospolitej.
Jedną z najpotężniejszych i najbardziej wpływowych postaci, jakie Henryk Sienkiewicz opisał w powieści „Potop”, był litewski magnat znany jako Janusz Radziwiłł. Kreując tego bohatera, Sienkiewicz inspirował się faktycznie żyjącym w czasach potopu szwedzkiego człowiekiem. Pełnił on wiele bardzo ważnych funkcji państwowych, jednak w historii Polski zapisał się jako jeden z największych zdrajców własnej ojczyzny oraz narodu.
Tworząc swoją słynną trylogię, Henryk Sienkiewicz zadbał o to, by w każdym z trzech tomów pojawiały się te same postaci, łączące ze sobą te historie. Takim bohaterem jest Jerzy Michał Wołodyjowski, tak zwany mały rycerz. Wiele miejsca poświęcono mu między innymi w drugiej części trylogii, czyli w „Potopie”, jest także głównym i tytułowym bohaterem trzeciego i ostatniego jej tomu.
W obliczu trudnych wyzwań i sytuacji beznadziejnych człowiek ma do wyboru jedną z dwóch postaw – może się bowiem wykazać odwagą lub tchórzostwem. Oczywiście bardziej doceniania i pożądana jest odwaga, tchórze zaś często spotykają się z okazywaną im pogardą. To mężni bohaterowie zostają bowiem upamiętnieni w pieśniach i legendach, a im bardziej tragiczny jest ich los i większe poświęcenie stało się ich udziałem, tym chętniej są oni przywoływani jako przykład właściwej postawy.
W trylogii stworzonej przez Henryka Sienkiewicza wiele postaci pojawia się we wszystkich trzech tomach, łącząc ze sobą poszczególne historie. Takim bohaterem jest na przykład Jan Onufry Zagłoba. Powszechnie uważany jest on za jednego z najbardziej lubianych bohaterów trylogii. Wiele miejsca autor poświęca mu w drugiej części, czyli w „Potopie”. Zagłoba to typowy przedstawiciel sarmackiej szlachty, wraz z jej wadami i zaletami, a także postać komiczna, wnosząca do powieści wiele humoru.
W powieści „Potop” Henryk Sienkiewicz wykreował bardzo wiele ciekawie zarysowanych postaci z pierwszego oraz z dalszego planu, które pojawiały się w licznych, zawartych w jego utworze wątkach.
Miłość to jedno z najpotężniejszych i najsilniejszych uczuć, które rządzą życiem człowieka i jego czynami. To natchnienie wielu poetów, którzy od lat starają się zrozumieć jej naturę. Odwzajemniona miłość potrafi odmienić życie człowieka i natchnąć go niezwykłą siłą. Jednak tak samo miłość nieodwzajemniona potrafi go zniszczyć, odebrać mu smak życia i radość ze wszystkiego, co w życiu dobre, a nawet pchnąć go na granicę samobójstwa.
„Wesele” to najprawdopodobniej najważniejsze dzieło, jakie wyszło spod pióra Stanisława Wyspiańskiego, czyli jednego z najbardziej znanych artystów Młodej Polski. Dramat ten inspirowany był prawdziwymi wydarzeniami, czyli ślubem Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną. Wydarzenie to było dla Wyspiańskiego pretekstem nie tylko do opisania tego wyjątkowego związku, ale także do ukazania przekroju całego ówczesnego społeczeństwa polskiego oraz konfliktów i napięć, jakie były w nim obecne.
Jednym z najbardziej znanych dzieł Stanisława Wyspiańskiego jest dramat „Wesele”, czyli utwór, który stał się reprezentatywny dla całego okresu Młodej Polski. Określany jest on także jako typowy przykład dramatu symbolicznego, czyli takiego, który wykorzystuje symbolikę jako główny środek przekazu dla treści, które chce przedstawić czytelnikowi.