Wesele jako dramat symboliczny

Autor: Marta Grandke

Jednym z najbardziej znanych dzieł Stanisława Wyspiańskiego jest dramat „Wesele”, czyli utwór, który stał się reprezentatywny dla całego okresu Młodej Polski. Określany jest on także jako typowy przykład dramatu symbolicznego, czyli takiego, który wykorzystuje symbolikę jako główny środek przekazu dla treści, które chce przedstawić czytelnikowi. „Wesele” to dzieło, w którym realizm miesza się z elementami fantastycznymi, dlatego też pojawia się w nim wiele znaczących symboli. Bez ich odczytania nie można w pełni zrozumieć przekazu, jaki Wyspiański zawarł w tekście.

Za symbol uznaje się taki element w tekście, który ma swoje znaczenie dosłowne oraz dodatkowe, ukryte na pierwszy rzut oka. Już samo miejsce akcji dramatu oraz opisywane w nim wydarzenia można zakwalifikować właśnie jako konieczny do zinterpretowania symbol. Wyspiański opisał bowiem prawdziwe wesele inteligenta z chłopką, które miało miejsce w chacie w Bronowicach. Jednak ta opowieść kryje za sobą symbolikę całego polskiego społeczeństwa i jego kondycji w czasach współczesnych Wyspiańskiemu. Goście reprezentują poszczególne grupy społeczne, razem tworząc zminiaturyzowaną wersję narodu polskiego.

Warstwa symboliczna uwydatnia się także w postaciach widm i duchów, jakie nawiedzają chatę oraz weselników dzięki zastosowaniu płaszczyzny fantastycznej w utworze. W trakcie zabawy pojawiają się bowiem takie postaci jak duch Jakuba Szeli, Stańczyka, Zawiszy Czarnego oraz Wernyhory. Postaci widm mają swoje specjalne znaczenie i pochodzą z historii Polski. Każda z nich ukazuje się także innemu gościowi tytułowego wesela i ma dla niego specjalny przekaz. Aby w pełni zrozumieć charakter wizyty wszystkich tych widm, należy rozszyfrować to, co one oznaczają. Klucz do zrozumienia tego leży przede wszystkim w znajomości polskiej historii i jej trudnych dziejów.

Realne postaci także mają swoje symboliczne znaczenie w „Weselu”. Przy ich pomocy Wyspiański pokazuje, jakie problemy trapiły społeczeństwo polskie na początku XX wieku. Stara się także ukazać i skomentować wiele popularnych wówczas zjawisk, takich jak chociażby chłopomania, która doprowadziła do opisywanego przez autora wesela. Wyspiański dostrzegał bowiem liczne problemy, trapiące społeczeństwo i chciał, by inni też je ujrzeli i zmotywowali się do działania i pracy nad nimi.

Równie ważna jest także symbolika całych scen i przedmiotów. Wyspiański w rzeczach takich jak złoty róg, sznur czy też czapka z pawimi piórami koduje znaczenia, które istotne są dla odczytania sensu całego utworu. Wyjątkowo ważne są także sceny takie jak ta z chocholim tańcem. To właśnie w nich zawiera się przekaz tekstu, który Wyspiański ukrył przed czytelnikiem, licząc, że ten znajdzie głębsze znaczenie w opisywanych wydarzeniach.

Jak widać, w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego kryje się naprawdę wiele symboli – zarówno w postaciach, jak i w przedmiotach czy też scenach. Dzięki temu dzieło to spełnia główne założenia dramatu symbolicznego. W ten sposób utwór ten staje się lustrem, w którym odbija się całe ówczesne społeczeństwo i jego problemy. To właśnie te zagadnienia Wyspiański schował przed czytelnikiem w ukrytych treściach i to właśnie z tym przekazem chciał ostatecznie do niego dotrze.

Dodaj komentarz