Stanisław Wyspiański tworzył w okresie Młodej Polski, w jego dziełach można więc odnaleźć cechy charakterystyczne dla twórczości tej epoki. Jedną z nich jest symbolizm, autor ukrył wiele dodatkowych znaczeń w swoim słynnym dramacie „Wesele”. Czytelnik musi je odnaleźć, by w pełni zrozumieć, co Wyspiański próbował przekazać odbiorcy.
Symboliczne przedmioty w Weselu
Złoty róg – z jego pomocą Gospodarz, a potem Jasiek, mają wezwać naród do powstania i odzyskania niepodległości. Darowany jest on gościom przez Wernyhorę. Dźwięk rogu miał obudzić w Polakach chęć do walki. Jest on więc symbolem przebudzenia się całego społeczeństwa z bierności i marazmu.
Czapka z pawimi piórami – po ozdobną czapkę z pawimi piórami schyla się Jasiek i przez to gubi on złoty róg, którym miał on dać sygnał Polakom do rozpoczęcia walki o wolność. Czapka z pawimi piórami jest symbolem materialnego dostatku i wygody, do których dążyli chłopi, poświęcając przy okazji wielkie idee i wolność całego narodu dla swojego zysku. Czapka jest też symbolem próżności i przywiązania do materialnej sfery życia.
Złota podkowa – została ona zgubiona przez wierzchowca Wernyhory w trakcie jego wizyty na weselu. Symbolizuje ona szczęście, którym mogło zostać obdarzone gospodarstwo. Jednak chłopi woleli schować podkowę, zamiast przyjąć to błogosławieństwo. Gospodyni obawiała się bowiem cudzej zazdrości. Ukryta podkowa to również symbol wolności i ambicji wciąż odkładanych na później.
Kaduceusz – to przedmiot ofiarowany Dziennikarzowi przez Stańczyka. Zwyczajowo uznawany jest za laskę należącą do greckiego Hermesa, czyli posłańca bogów. Wyrzeźbiono na nim dwa splecione węże, co obrazuje, że zgoda jest możliwa nawet między wrogami. Przy pomocy tej laski Dziennikarz ma wpłynąć na zachowanie Polaków i zachęcić ich do walki o ojczyznę.
Sznur – jest wszystkim, co zostało ze złotego rogu po tym, jak zgubił go Jasiek. Jest on także symbolem niewoli, w której znaleźli się Polacy. Róg był ich szansą na powstanie narodowe, ale po raz kolejny została ona zmarnowana i pozostał po niej właśnie tylko sznur, czyli dalsza niewola.
Symboliczne postacie w Weselu
Stańczyk – w kulturze powszechnie kojarzony jest on jako symbol mądrości. Był błaznem na dworze ostatnich Jagiellonów i żywo przejmował się losem swojej ojczyzny. U Wyspiańskiego stał się więc symbolem patriotyzmu i miłości do ojczyzny. Towarzyszyła mu nieustanna troska o to, co stanie się z narodem polskim.
Widmo – postać Widma nawiedziła Marysię i okazała się być jej zmarłym narzeczonym. Za życia był on bogaty, dlatego więc jego postać jest dla Marysi symbolem nieszczęśliwej miłości oraz zawiedzionych marzeń o lepszym życiu. Po śmierci narzeczonego Marysia poślubiła chłopa, straciła więc okazję do awansu społecznego.
Upiór – to najbardziej przerażająca zjawa, okazuje się ona być duchem Jakuba Szeli, przywódcy rabacji galicyjskiej. W czasie tamtego wydarzenia chłopi dopuścili się straszliwych zbrodni na szlachcie, czego Szela jest symbolem. Jego pojawienie się na weselu symbolizuje także pamięć o dawnych krzywdach, o których jeszcze nie zapomniano oraz różnice nie do pogodzenia między chłopstwem a szlachtą.
Wernyhora – wieszcz i lirnik kozacki, jego pojawienie się wieszczy Polakom rychły wybuch powstania, w którym odzyskają oni wolność po latach zaborów. Wernyhora symbolizuje także szansę na wolność oraz daje sygnał do zbierania sił, by rozpocząć walkę o wyzwolenie.
Chochoł – z Chochołem łączy się także chocholi taniec, będący symbolem marazmu, bierności i otępienia, w jakim od dłuższego czasu pogrążone jest polskie społeczeństwo pod zaborami, nie potrafiąc podjąć żadnego działania, którego celem byłoby odzyskanie wolności. Chochoł symbolizuje oczekiwanie na lepsze czasy, na odpowiedni moment do walki, a jego taniec to uśpienie narodu, który nie potrafi się zmobilizować do walki.
Rycerz – to widmo odnosi się do Zawiszy Czarnego, czyli postaci, z którą kojarzy się głównie honor, prawość, patriotyzm oraz uczciwość. To symbol dawnej dumy i potęgi Polski, która wciąż może jeszcze powrócić, jeśli naród zacznie walczyć o swoją ojczyznę.
Hetman – to uczestnik konfederacji targowickiej, Franciszek Ksawery Branicki. Ze względu na to zjawa ta jest symbolem zdrady – hetman sprzedał bowiem dla zysku własną ojczyznę.